FELJTON - KRALJ ALEKSANDAR ODUSTAO OD MEŠTROVIĆEVOG MAUZOLEJA: Ono što su oni srušili na Lovćenu, obnovili smo na Rumiji

On je na ponovnoj sahrani Njegoševih kostiju u obnovljenoj i osvećenoj kapelici na Lovćenu  i sablju svoju otpasao i predao je kraljici Mariji te položio na spušteni poklopac veliku srebrnu palmovu granu da bi nakon toga od kraljice uzeo sablju, izvadio je iz korica, i položio na sarkofag. E, a sad slijedi ono najzanimljivije, upravo kralj Aleksandar je htio da podigne mauzolej Meštrovićev tih dvadestih godina umjesto kapelice na Lovćenu, on je bio taj, to je bila njegova ideja. A radi bratstva i jedinstva sa braćom Hrvatima, između ostalog, izabrao je Meštrovića. Kralj Aleksandar je stvorio i tu versajsku Jugoslaviju, veliku, njegovu Jugoslaviju.

Međutim, moj prethodnik, mitropolit, potonji patrijarh srpski Gavrilo Dožić, on je otišao kod njega, eno zapisano je u njegovim memoarima, i rekao: „Vaše Veličanstvo, ja sam mitropolit, i istoričar sam, i nasljednik sam i jednoga i drugoga Petra Petrovića Njegoša, i dok sam ja mitropolit gore jedino može da se obnovi crkva koja je bila!” I još je strogo rekao i najavio da će, ako bi se na mauzoleju počelo raditi, biti velikih protesta i Njeguša i uopšte Crnogoraca protiv toga... To je i zavještanje Petra Drugog Lovćenskog Tajnovidca: Ja hoću da me saranite u onu crkvu na Lovćenu... To je moja potonja želja, koju u vas ištem, da je ispunite, i ako mi ne zadate Božiju vjeru da ćete tako učinit, kako ja hoću, onda ću ve ostaviti pod prokletstvom, a moj posljednji čas biće mi najžalosniji i tu moju žalost stavljam vama na dušu. Onda je kralj na to rekao: „Ja to nisam znao. Evo ja dajem saglasnost.”

OFORMLjEN  je taj odbor kako je oformljen, i rezultirao je obnovom crkvice onakvom kakva je bila. Samo onaj pižun okolo je pridodao onaj čuveni ruski arhitekta Nikolaj Krasnov, jedan od najčuvenijih u 20. veku, inače je obnavljao sve tačno onako kao što je bilo. Crkva je podignuta uglavnom od sačuvanog kamena stare kapele, ali je, naravno, dodat i novi kamen. I nije donošen sa strane mermer, kao za ovaj mauzolej, nego je kamen bio na terenu ispod prema Ivanovim Koritima. I sav je on tu ugrađen. I da bude još ljepša priča, unutra je čuveni ondašnji slikar Uroš Predić uradio mozaik Svetog Petra Cetinjskog, Svetog Vladimira Zetskog, Svetoga Stefana Piperskog i Svetoga Vasilija Ostroškog.

Rušenjem crkve lovćenske pljunulo se i na Svetog Petra Cetinjskog, na njegov lik, negdje je taj mozaik bačen, u neke podrume na Cetinju, ako je i sačuvan. Pljunulo se i na Svetog Vasilija Ostroškog i na Svetog Jovana Vladimira i na Stefana Piperskog. I misle moji dobri Crnogorci, mili, da grade na tom bogohulstvu i zločinu budućnost Crne Gore?! E, neće moći! Neće dokle bude bilo Crne Gore, dok bude ćivota Svetog Petra Cetinjskog, i dok bude hrama Svetoga Jovana Vladimira u Baru. To što su oni srušili na Lovćenu, to smo obnovili na Rumiji, pa neka se ljuti ko god hoće. I sve to vaskrsavamo u tajni čudesnoga hrama Svetog Jovana Vladimira u Baru. Čudesan je Svetovladimirski „trolist” , hram sa trolisnom osnovom, „Barski trikonhos” Svetog Jovana Vladimira, a iz njega, iz tog „trolista”, rodio se i vaskrsao hram Svetog Jovana Vladimira u Baru. Kako je ovdje pronađena i krstionica iz 5-6. veka, sigurno je i taj hram iz tog vremena. Da li je u početku bio posvećen Presvetoj Bogorodici ili Svetim Arhangelima, ne zna se. Tada su svi hramovi, manje-više, bili posvećeni ili Svetim Arhangelima ili Bogorodici, a kasnije, postoji dokumentovano predanje, da je i to bio Hram Svetog Jovana Vladimira.

SABIRAO  se narod vjekovima oko svojih svetinja, oko svoga Boga, Isusa Hrista, sabira se i danas, bez ikakvih plata, i bez moranja, i bez bilo kakvog uslovljavanja i usiljavanja. Pogledajte, kada je praznik Svetog Vasilija Ostroškog, i kad je njegova litija u Nikšiću, desetine hiljada, najmanje trideset-četrdeset hiljada izađe na litiju. I iz svih krajeva Crne Gore i regiona i svih uzrasta!

I po kiši... Sjećam se, kad smo nosili mošti Svetog Vasilija Ostroškog, slava mu i milost, pa su me napadali, ovdje, klevetom: „Hoće Amfilohije da nam ukrade našega Svetog Vasilija”. A sad je Sveti Vasilije, sin Huma svetosavskog - njihov?! Sveti Vasilije zahumsko- -hercegovački, humski, Srbenda do dna iz Mrkonjića! Ali, reci to sad ovim mojim novim tzv. Montenegrinima! Crnogorci to znaju, ali Montenegrinima to objasniti...

A ipak ga svojataju, drže za svoga. I shvatljivo je zašto to rade. Jer šta bismo mi bez Svetog Vasilija? I bez Svetoga Petra Cetinjskoga? Dakle, tu smo, neka. I to mnogo znači, govori samo za sebe!

NE GOVORIM  da bi mi zamjerali, nego hoću da i sam sebe da podsjetim, a i njih da podsjetim, na neke suštinske istine. I neka bira onda ko šta hoće. Dakle Pavle Jovićević  i onaj drugi na šiptarskoj konferenciji u Bujanu 1943. godine  Enveru Hodži su u ime Brozovo potpisali Kosovo i Metohiju. I ovjenčavali se potom decenijama socijalističkom slavom. Proslavili se, predajući Albaniji Kosovo i Metohiju, krvlju crnogorskih i srbijanskih mučenika natopljeno. Onda su tokom rata planirali i sovjetske republike Balkana da objedine. Ali onda, poslije rata, nije to baš tako ispalo! I onda su stvorili Autonomnu pokrajinu Kosovo i Metohiju, prvi put u istoriji! I oni su direktni tvorci ove, takozvane, nezavisne države Kosova i Metohije. Da, oni su tvorci! E pa, čekaj, blago meni.

A na ono da nijesam Crnogorac... Znadite, svi znadite, svi,  oni  koji to pitanje postavljaju, i oni koji ga naglas ne postavljaju, ali se pitaju, odgovor moj je - ja sam Crnogorac do balčaka, ali Crnogorac Svetog Petra Cetinjskog, Svetog Petra Drugog Lovćenskog Tajnovidca, Svetoga Vasilija Ostroškog, kralja i gospodara Crne Gore Nikole  Prvog Petrovića i himne „Onamo namo za brda ona”...

SPOMENICA ZA NjEGOŠA

NjEGOŠEVA  kapela je obnovljena 10. septembra, a osvećena 12. septembra 1925. g. Osvećenje je izvršio mitropolit crnogorsko-primorski Gavrilo Dožić uz sasluženje četvorice sveštenika. Kao dan svečanosti označen je 21. septembar 1925. Ovim povodom stigao je na Cetinje i srpski patrijarh Dimitrije Pavlović i Sv. Vladika Nikolaj. Tačno u podne stigao je kovčeg sa Njegoševim kostima. Kovčeg su u obnovljenu kapelu unijeli kralj Aleksandar, članovi Vlade i mitropolit Gavrilo sa episkopima bitoljskim, timočkim i čehoslovačkim. Po spuštanju u sarkofag odslužen je svečani pomen. U sarkofag su spušteni komadići svilene Njegoševe odjeće nađene pri otkopavanju stare kapele i albanska spomenica koju je kralj Aleksandar skinuo sa svojih grudi. Mitropolit Gavrilo je potom kovčeg zaključao i zapečatio ga pečatom Mitropolije crnogorsko-primorske, dok je pečat Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca stavio maršal Dvora, đeneral Damjanović.

Ključ je mitropolit Gavrilo predao kralju.

SUTRA: PLITKO I NEDOVRŠENO ZNANjE MONTENEGRINA