PREBROJAVANJE U CRNOJ GORI: Produženje popisivanja tražili i Bošnjaci

Tako se izašlo u susret predsedniku Bošnjačkog veća Sulji Mustafiću koji je to zatražio na sednici Odbora za praćenje primene sporazuma o uslovima za održavanje popisa stanovništva i domaćinstava, smatrajući da bi se trebalo omogućiti da se i dijaspora popiše.

Odlukom Vlade naknadačlanovima popisnih komisija je sa 100 uvećana na 200 evra, pa će na kraju popisnog procesa i instruktori i više od tri hiljade popisivača (zavisno od učinka) moći da zarade i do hiljadu evra.

Prema prvim projekcijama, ukupan broj stanovnika biće manji nego na popisu 2011, godine u vreme vladavine DPS, kada je utvrđeno da ih je 620.000. Do četvrtka je popisano 490.411 građana Crne Gore i konačan broj stanovnika mogao bi biti oko pola miliona, ili čak ispod te cifre, što je za brigu. Poslanik Pokreta "Evropa sad" i član tog skupštinskog Odbora, Gordan Stojović, saopštio je da su u ovu cifru uključeni stranci i deo stanovništva koji ne živi u Crnoj Gori.

U 20 od 25 opština nisu prijavljene nepravilnosti, a glavni problemi su u Podgorici, u kojoj živi gotovo trećina crnogorskog stanovništva. Pritužbe su se uglavnom odnosile na nedostatak listića na albanskom jeziku, kao i na to da neki popisivači nisu ostavili broj kontakt telefona nakon što ispitanika nisu zatekli kod kuće.Oko pedeset porodica iz njima znanih razloga odbilo je da se popiše. Dinamika popisivanja u nekim primorskim opštinama je slabija, uglavnom zbog manjka popisivača, ali se očekuje da će to biti rešeno narednih dana, tako što će teren "pokriti" popisivači iz drugih sredina. Da su Nemci i Rusi koji žive u Baru odbili da učestvuju u popisu, potvrdio je predsednik te opštine Dušan Raičević. U Crnoj Gori, prema poslednjim podacima, živi 80.000 stranaca.

Državno tužilaštvoistražuje slučaj 16 popisivača iz Podgorice koji su koristili "pišibriši" olovke za unos podataka. Radi se o hemijskoj olovci sa posebnom vrstom mastila, koje se lako briše silikonskom gumicom ili izlaganjem izvoru toplote čija upotreba implicira da su popisni podaci nakon unosa menjani. Ovi popisivači su "provaljeni" kada su otkrivene razlike u podacima na popisnom listu koji popisivač predaje Upravi za statistiku (Monstatu) u odnosu na kopiju, koja ostaje popisanoj osobi.

Svih 16 popisivača i jedan instruktor su isključeni iz ovog procesa. Iz Monstata nisu odgovorili koliko su građana ti popisivači popisali. Ove nepravilnosti statističari su otkrili nakon sugestije poslanika opozicionih Socijaldemokrata Nikole Zirojevića koji je na sednici Odbora naveo da se za popis koriste "piši-briši" olovke. Zamenica direktora Monstata Snežana Remiković kazala je da su nakon te "prijave" svi dobili instrukcijeda provere navode Zirojevića.

- Kada smo krenuli da brišemo napisano, zaista se brisalo i onda smo počeli da proveravamo sve - saopštila je Remiković.

Popis koji je u toku prvi je koji ne sprovodi Demokratska partija socijalista koja je avgusta 2020. na izborima posle tri decenije izgubila vlast. Čak četiri puta je odlagan kako bi se ispunili zahtevi opozicije. Jedan je bio i uvođenje specijalnog softvera preko kojeg će građani proveriti verodostojnost unesenih ličnih podataka, ulazeći preko šifre sa popisnog lista u bazu podataka. Međutim, problem je što značajan broj građana nije tehnološki pismen. Za brigu je što čak 26 odsto domaćinstava na severu države nema pristup internetu kod kuće!

U fokusu popisa su tri pitanja - nacija, vera i jezik. Još od majskog referenduma 2006. i sticanja nezavisnosti upravo su to pitanja koja suštinski dele Crnu Goru. Rezultati bi mogli da dovedu do jačanja srpskog identiteta i u budućnosti promene Ustava ukoliko broj građana koji govore srpskim jezikom premaši 50 odsto. Prema konačnim rezultatima popisa iz 2011. godine, u Crnoj Gori je najviše bilo Crnogoraca, nepunih 45 odsto, Srba 28,7, Bošnjaka 8,65, Albanaca pet, Muslimana 3,3 odsto... Srpskim jezikom govorilo je nešto manje od 43 odsto građana, crnogorskim skoro 37 odsto. Prema veroispovesti, građani Crne Gore izjasnili su se dominantno kao pravoslavci - 72 odsto, muslimani 19 i katolici - 3,5 odsto. Ateista je bilo nešto više od jedan odsto. Trenutne procene govore da će na popisu koji je u toku biti oko 40 odsto nacionalnih Crnogoraca i 35 do 37 odsto Srba. Međutim, broj onih koji govore srpskim jezikom porašće na 54,ili čak 56 odsto.

- Ustav će se menjati u skladu sa rezultatima popisa - najavio je poslanik Nove srpske demokratije Jovan Jole Vučurović. - Ustav je živa materija i gradi se u skladu sa onim kako neka država funkcioniše. Neće to biti bolno, to će biti u skladu sa realnošću sa kojom živimo.

Politički analitičar Boško Vukićević kaže za "Novosti" da je već sada jasno da će rezultati popisa pokazati da srpskim jezikom govori apsolutna većina građana Crne Gore.

- U svakoj normalnoj i civilizovanoj državi bi takva volja i izjašnjavanje morali automatski biti primenjeni u ustrojstvu i organizaciji zemlje, putem dogovora političkih činilaca. To je, uostalom, nedavno potvrdio i predsednik crnogorske Skupštine. Dakle, ako je natpolovičnoj većini građana Crne Gore maternji jezik srpski, taj jezik treba da bude i službeni u državi. Međutim, izvesnosti uvođenja srpskog jezika kao zvaničnog u Crnoj Gori već se usprotivila plejada domaćih političara, analitičara i pravnika koji su prosperirali tokom oborene višedecenijske diktature. Oni slavodobitno ističu da u slučaju srpskog jezika pravila demokratije ne važe, "jer je crnogorski Ustav u tom smislu zacementiran, i svaka izmena je faktički nemoguća". Mislim da je nova bitka raznoraznih ekstremista protiv srpskog jezika unapred osuđena na propast. Srpski jezik je pobedio, a rezultati popisa će to jasno pokazati - zaključuje Vukićević.

Ćirilica preko prevodioca

PRIČA se da je u jednu nikšićku srpsku porodicu došao popisivač koji se predstavio i rekao da ne poznaje ćirilicu! Pokušao je da u popisni list upiše celu familiju na latinici, ali su se usprotivili i insistirali da se sve obavi na srpskom pismu. Popisivač je, navodno priznao da ne poznaje ćirilicu, pa je pomoć potražio preko "Gugla" na mobilnom telefonu i tek tada ispoštovao porodicu koja je ostala istrajna do kraja.

Srpski kao strani jezik

POPISIVAČI su naveli primer izjašnjavanja iz redova nacionalnih Crnogoraca, onih najokorelijih. Oni su se izjašnjavali da govore crnogorskim jezikom, a da im je jedini strani jezik kojim govore - srpski!

Kako je unuk ispravio baku

U PODGORICI je jedna baka u odsustvu unuka upisala sebe i njega kao Srbe. Međutim, nešto kasnije kada je saznao kako se baka odredila, unuk je zvao popisivača da ispravi "grešku" i popiše ga kao nacionalnog Crnogorca.