ŽIVOT I DELO BOŽIDARA TERZIĆA :U Pljevljima otorena izložba o srpskom generalu vojske Kraljevine Srbije i Kraljevine Jugoslavije (FOTO)

22. 10. 2023. u 00:09

U OKVIRU manifestacije „Dani Svete Petke” u JU Centar za kulturu Pljevlja otvorena je izložba „General Božidar Terzić”.

Foto: M. Drobnjak

Izložbu je otvorio direktor Muzeja rudničko-takovskog kraja, Aleksandar Marušić, koji je podsetio na život pomenutog generala vojske Kraljevine Srbije i Kraljevine Jugoslavije.

Božidar Terzić rođen je 7. septembra 1867. godine u Gornjem Milanovcu. Vojnu akademiju u Nišu završio je 1894. godine. Stručno usavršavanje nastavio je u Njemačkoj, kao državni pitomac. Najznačajniji period u vojničkoj karijeri Božidara Terzića bilo je njegovo učešće u oslobodilačkim ratovima 1912-1918. godine.

- Slušalac Više škole Vojne akademije postaje 2. oktobra 1892, a završava je 1894. Godine. Svoja solidna znanja i iskustva prenosio je mladim pitomcima, kao nastavnik u Artiljerijskojpodoficirskoj školi (1894-189). Stručno usavr šavanje nastavio je kao državni pitomac u Nemačkoj, u Pomeranskom poljskom artiljerijskom puku u Štetinu (1896- 1897).Interesantno je da je tu drugavao sa nemačkim oficirima sa kojima će se kasnije naći na suprostavljenim stranama - kazao je Aleksandar Marušić, direktor Muzeja rudničko-takovskog kraja

On je istakao da je cela njegova vojna karijera trajala je 36 godina a da je generala Terzić za to vreme imao 34 nameštenja, stalno je bio u nekom pokretu.

- Ukupno je 29 puta u svojoj karijeri odlikovan. Od toga pola su bila inostrana a pola domaća odlikovanja. Za vreme Majskog prevrata nije se time bavio vodio je raćuna isključivo o svojoj profesiji, o svom poslu i kasnije nije bio u ljubavi, čak je imao i problema, sa pripadnicima takozvane „Crne ruke“. Već 1912. godine on je slovio za kandidata ministra vojnog ali pripadnici „Crne ruke“ to tada nisu dozvolili. Postaće to tri godine kasnije 1915. godine. Treba reći i to da je bio ađutant kralja Petra Karađorđevića od 1905. do 1906. godine i u arhivu se čuvaju ti ađutantski dnevnici  sa njegovim karakterističnim potpisom - ispričao je Marušić.

On  je poseban akcenat stavio na veliko vojno iskustvo Terzića, njegov rad na zaštiti ratnih vojnih invalida nakon Prvog svetskog rata, kao i na trud na unapređenju života na području Gornjeg Milanovca.

- Bio je pomoćnik generalu Živojinu Mišiću i 1912. godine on je izradio operativni plan za oslobađanje Bitolja u Prvom Balkanskom ratu. Godine 1913. je verovatno kruna njegove vojničke karijere u smislu nekih velikih pobeda jer se u tom trenutku našao na čelu Šumadiske divizije prvog poziva koji su popounjavali ljudi baš ljudi iz  rudničko –takovskog kraja,čuveni Deseti pešadiski puk. Tokom srpsko-bugarskog rata ova divizija vodila je teške, ali uspešne borbe na Drenku i Rajčanskom Ridu. Po padu Rajčanskog Rida Šuma dijska divizija je, marširajući danonoćno, prešla 110 kilometara za 48 sati i stigla u pomoć Dunavskoj di viziji II poziva kod Krive Palanke. Ovaj primer operativne sposobnosti jedne divizije unet je u is toriju ratne veštine na predavanjima francuske Ratne akademije, kao i kod nas pri izučavanju ratne stragetije. Sam Božidar Terzić s ponosom se sećao 1913. godine: „Borbe oko Drenka i Rajčanskog Rida spadaju u najkrvaviju epizodu bitke na Bregalnici - kazao je Marušić.

Po objavi rata Austro-Ugarske, 1914. postavljen je ratnim rasporedom zanačelnika štaba I armije, a potom i načelnikaštaba Šabačkog korpusa.U Kolubarskosuvoborskoj bici,Šumadijska divizija vodila je uspešne borbe u reonu Lazarevca.

Kasnije odstupa preko Peći, Žljeba i Crne Gore do Skadra. Rekonstrukcijom kabineta Nikole Pašića Božidar Terzić postavljen je za ministra vojnog. Na ovaj visoki položaj stupa u teškim i sudbonosnim trenucima po srpsku dr žavu i vojsku, a na njemu ostaje do maja 1918. godine. Prvo iskušenje bilo je prihvatanje i prebacivanje izgladnelih vojnika na grčka ostrva Krf i Vido, zatim poboljšanje njihovog zdravstvenog stanja, sveobuhvatna reorganizacija, snabdevanje i pri kupljanje dobrovoljaca. Za relativno kratko vreme srpska vojska ponovo je bila borbeno sposobna i prebačena je na Solunski front. U novoformiranoj državi Kraljevini SHS, đeneral Božidar Terzić obavljao je niz odgovornih dužnosti. Na jednom službenom putovanju, u okolini Trebinja 28. marta 1920. on i njegova pratnja napadnuti su od crnogorskih separatista. Ovaj incident i narušeno zdravlje, bili su povod da traži povlačenje iz aktivne službe. Rešenje o penzionisanju dobio je 10. maja 1920. godine.

Ukazom Kralja Aleksandra 19. februara 1923. go dine Božidar Terzić je vraćen u službu. Njegovo reaktiviranje pozdravljeno je u vojničkim krugovim a 21. oktobra unapređen je u čin armijskog đenerala. U zasluženu penziju odlazi 11. aprila 1929. godine. Nakon penzionisanja đeneral Terzić je predano i istrajno radio na pripremanju Invalidskog zakona i to krupno pitanje posle mnogo godina je rešeno. Posle duže bolesti Božidar Terzić umro je u Beogradu 29. septembra 1939. godine. Poslednji ispraćaj bivšem ministru vojnom i armijskom generalu priređen je u Beogradu i njegovom rodnom Milanovcu.

Izložba će biti otvorena do 27.oktobra, odnosno do praznika Sveta Petka.

Pogledajte više