PREKO POPISA KORENIMA? Hoće li se o identitetskim pitanjima građani Crne Gore konačno izjasniti slobodno
ODLAZAK u prošlost DPS Mila Đukanovića pre tri godine nakon trodecenijske vladavine očekivalo se da će relaksirati građane da na popisu stanovništva izađu i slobodno iskažu svoje versko, nacionalno i jezičko osećanje.
V.K.
Nažalost, to se nije desilo, jer dve vlade nakon pada bivšeg režima nisu smogle snage da organizuje popis koji sve više dobija politički karakter. Ove godine odlučeno je da se taj posao završi od 1. do 15. novembra, dok pojedini albanski lideri traže njegovo odlaganje iz navodno tehničkih razloga.
Minule popise obeležile su tenzije, pritisci, antisrpska histerija režima Đukanovića, ali čak i u takvom ambijentu, broj Srba u Crnoj Gori enormno je počeo da raste, pa je 2011. godine, na poslednjem popisu, on bio 28 odsto. Ako vratimo točak istorije unazad videćemo da su se 1909. čak 95 odsto stanovnika izjašnjavali kao Srbi, dok, recimo, informbirovske 1948. tek 1,78 odsto!
Politički analitičar Boškov Vukićević kaže da predstojeći popis stanovnika trebalo bi da potvrdi proces vraćanja Crne Gore svom istorijskom identitetu, ali i da utvrdi njeno pozicioniranje u okviru multipolarnog poretka.
- Od izuzetne je važnosti da se građani slobodno izjasne o nacionalnosti, veri i jeziku, ali i o svim drugim pitanjima - kaže za "Novosti" Vukićević, upozorivši određene stranke i političare da pre popisa ne rade ono što je činio "kriminogeni DPS", odnosno da ne zastrašuju, ucenjuju niti kupuju ljude.
Nedoumice otklanja zemljopis
NA razne nedoumice koje opterećuju mlađe generacije danas, odgovor mogu dati udžbenici iz vremena od pre više od jednog veka. U zemljopisu Kraljevine Crne Gore, koji je imao četiri izdanja, između ostalog piše: "U Crnoj Gori žive sve sami i čisti Srbi, koji govore srpskim jezikom, a ima ih oko 300.000. Većina su pravoslavne vere, a ima nešto rimokatoličke i muhamedanske vere, ali treba znati da smo svi srpskog porekla i srpske narodnosti. Crnom Gorom vlada kralj Nikola Prvi iz slavne srpske porodice Petrović-Njegoš..."
Publicista Jovan Markuš kaže da je od početka poslednjeg popisa 2011. godine "mirisalo" da se tadašnja vlast sprema da našteluje rezultate popisa tamo gde je najjeftinije i najsigurnije - u državnom zavodu za statistiku - Monstatu.
- Do samog kraja nisu dali metodološko uputstvo kako će se kategorisati pojedini identitetski iskazi, niti su izašli sa detaljnim uputstvom za građane o popisnim normama i njihovim pravima. Nakon svega usledila je objava da će rezultati popisa biti objavljeni tek za godinu dana! Kada su sabrani svi podaci, u Monstatu je konstatovan broj Srba od 32,4 odsto, a govornika srpskog jezika blizu 48 odsto - navodi Markuš.
Ipak, i ta brojka je ispravljena, pa je kao zvanični podatak ostalo da je broj Srba u Crnoj Gori na popisu 2011. godine - 28 odsto.