"SLEPI GUSLAR" KAO NEKAD NA KALEMEGDANU: Skulptura koju su Austrougari sklonili 1916. godine, vraća se na Beogradsku tvrđavu

Ovo, za "Novosti", kaže zamenik gradonačelnika Goran Vesić i podseća da su austrougarski okupatori 1916. godine odneli ovaj monument, koji je deo kompozicije spomenika Karađorđu.

- Srećan sam jer je moja inicijativa, da se na Kalemegdan vrati skulptura "Slepi guslar", konačno realizovana - ističe Vesić. - Skulptura je deo kompozicije spomenika Karađorđu koji se nalazio na Kalemegdanu između 1913. i 1916. i jedini je sačuvani deo spomenika koji su uništili austrougarski okupatori Beograda 1916. godine. Spomenik Karađorđu razbijen je u paramparčad, a nekim čudom sačuvana je samo ova skulptura koja je bila deo spomeničke kompozicije. Bio je to obračun okupatora sa Srbijom i deo njihove politike uništavanja srpskog nacionalnog identiteta.

Zamenik gradonačelnika kaže da je skulptura "Slepi guslar" čuvana u Barutani, te da je vlasništvo Muzeja grada Beograda. Nalaziće se blizu Spomenika zahvalnosti Francuskoj da podseća na stari Karađorđev spomenik, koji se upravo tu nalazio.

Ideja o vraćanju skulpture "Slepi guslar", pre više od dvadeset godina, potekla je od nedavno preminulog arheologa dr Marka Popovića koji je zajedno sa JP "Beogradska tvrđava" i Muzejom grada Beograda skulpturu pronašao. Spomenik je visok oko dva metra i nalaziće se na kamenom postamentu od 40 centimetara.

Iz Zavoda za zaštitu spomenika Grada Beograda kažu da je skulpturu u originalno stanje vratio vajar Zoran Kuzmanović, a izliveni su delovi koji su nedostajali - deo malog prsta, gusala i štap.

Vučetićev spomenik Karađorđu otkriven je 13. avgusta 1913. godine, povodom trijumfalnog povratka srpske vojske iz balkanskih ratova. Monument je činila kompozicija u kojoj vožd Karađorđe stoji na steni ispod koje se nalazi nekoliko ustanika, žena sa detetom u rukama i stari guslar sa guslama u torbi. Posle druge okupacije Beograda, austrogarske i nemačke snage unišitile su spomenik Karađorđu, ali je skulptura guslara ostala sačuvana.

Okupatori su nameravali da na istom mestu podignu spomenik austrijskom caru Franji Josifu, kog su izlili i dopremili u Beograd 1918. godine. Međutim, ta skulptura nikada nije postavljena jer je srpska vojska oslobodila svoju prestonicu.

KIP PRETOPLjEN U ZVONA

SPOMENIK Franji Josifu, koji nikad nije postavljen, oslobodioci Beograda su pretopili i od njega su izlivena zvona koja se i danas nalaze u Crkvi Ružici na Kalemegdanu. Posle Prvog svetskog rata, spomenik Karađorđu nije obnovljen, a 11. novembra 1931. godine na istom mestu podignut je Spomenik zahvalnosti Francuskoj.