BILI U PODRUMU ZBOG POLITIKE: U prestonici je poslednjih godina vraćen veliki broj spomenika

Decenijama su tako, u mraku i prašini, propadale skulpture koje su tadašnjem državnom vrhu smetale samo zato jer su iz vremena kojeg nisu hteli da se sećaju. U poslednjih nekoliko godina, pred oči Beograđana vraćeno je nekoliko spomenika kojih je zadesila ova sudbina. Pre nekoliko dana, najavljeno je da se uskoro na Kalemegdan vraća i statua "Molitva", koja je sklonjena 1945.godine.

Sa vrha Igumanove palate na Terazije od aprila prošle godine ponovo gleda "Sima Igumanov sa siročićima", posle 70 godina. Ovo delo vajara Lojze Dolinara na vrh zadužbine Sime Igumanova postavljeno je krajem januara 1939. godine. Tu, tri i po metra visoku, skulpturu razbili su skojevci posle Drugog svetskog rata, a obnovio ju je vajar Zoran Kuzmanović u svom smederevskom ateljeu. On je rekao da su radovi bili izuzetno zahtevni, jer je spomenik imao više od 30 delova koji su bili pokidani ili devastirani, kao i oko 40 odsto nedostajućih delova originalne skulpture. Vraćanje Sime Igumana na krov svoje palate, zajedno sa građanima na ulici, pratio je i patrijarh srpski Porfirije, koji je podsetio na značaj zadužbinarstva i na činjenicu da je Sima Igumanov sve što je stekao u životu dao narodu.

- Zadužbinarstvo je jedna od najvećih vrlina koja je krasila mnoge sinove srpskog pravoslavnog naroda koji su ne samo podizali hramove, već i osnivali zadužbine i znali da je sve što imaju plod njihove pameti i truda, ali i blagodeti božje i zato su, uzvraćajući svom narodu, bili svesni da time uzvraćaju i Bogu - rekao je tada poglavar SPC Porfirije.

Žrtva austrougarskih okupatora 1916. godine je i spomenik Karađorđu na Kalemegdanu, kojeg su razbili u paramparčad. Jedini sačuvani deo kompozicije vajara Paška Vučetića, skulptura "Slepi guslar" vraćena je u novembru 2020. godine. "Guslar", odnosno Filip Višnjić se sada nalazi u blizini Spomenika zahvalnosti Francuskoj. Do tada, čuvana je u Barutani. Spomenik je visok oko dva metra i nalazi se na kamenom postamentu od 40 centimetara.

Statua "Molitva", posvećena Urlihu Celjskom, suprugu kneginje Katarine Branković, ćerke Đurđa Brankovića i Jerine biće ponovo vraćena na Beogradsku tvrđavu. Delo umetnika Frana Kršinića iz parka Kalemegdana uklonjeno je odlukom komunističkkih vlasti. Premeštena je u park "Manjež", a od 1993. godine nalazi se u depou Narodnog muzeja. Skulpturu čini žena koja sedi sklopljenih ruku. Posle muževljeve pogibije u opsadi Beograda 1456. godine, Katarina je kao celjska kneginja vladala sama, ali je 1457. izgubila podršku celjskog vojskovođe Vitovca, kao i veći deo imanja. Umrla je 1491. godine u selu Konče u Makedoniji, gde je i sahranjena u lokalnoj crkvi.

POBEDNIK PRIVREMENO U SMEDEREVU

SIMBOL Beograda, Meštrovićev "Pobednik" odnet je sa Kalemegdana u oktobru 2019. godine u Smederevo. Tamo ga je rekonstruisao Zoran Kuzmanović, sve do februara 2020., kada je statua vraćena na Beogradsku tvrđavu. Zbog obnove, bio je "skinut" i Spomenik zahvalnosti Francuskoj tokom leta 2017.godine, te je posle restauracije ponovo zasijao na svom starom mestu.