PREVENTIVI BAŠ OPALI PROCENTI: Skrining pregledima kod nas umesto 75, obuhvaćeno 17 do 28,5 odsto ljudi

Od 1.397 žena koje su, imale pozitivan nalaz na skrining mamografiji, karcinom je potvrđen kod 39, što je 0,4 odsto. Na preventivnim pregledima za rak grlića materice, od 7.580 sugrađanki, Papanikolau test je bio pozitivan kod 265 (3,5 odsto), a maligno oboljenje je ustanovljeno kod jedne pacijentkinje - 0,01 odsto.

Ovo su podaci beogradskih zdravstvenih ustanova o skrining pregledima, koji su poslednji put rađeni 2019. Iako je normativima predviđeno da najmanje 75 odsto stanovništva treba da bude obuhvaćeno preventivnom dijagnostikom, kod nas je taj procenat i dalje mali. Nacionalnim programom je predviđeno da se pregledi rade na dve i tri godine.

Rana dijagnostika najtežih oboljenja debelog creva odnosi se na stanovništvo starosti 50 do 74 godine. Od 59.382 građana ciljane populacije (75 odsto od ukupnog broja), na imunohistohemijski ili FOB test pozvano je 10.319, a odzavalo se 8.787 njih. Pozitivnih FOB testova je bilo 1.520, a na kolonoskopiju je upućeno 544. Dijagnoza adenoma, benignog oboljenja, koje može postati maligno potvrđena je kod 34,8 rezultata, a karcionoma kod 7,3 odsto, odnosno 39 pacijenata.

Žene od 50 do 69 godina, su "na spisku" za skrining mamografiju. U "kritičnoj masi" od 75 odsto populacije ih je 60.079. Na snimanje je pozvano 12.686 ili 19,8 odsto. Odazvalo se više od 80 odsto, odnosno 10.189. Pozitivan nalaz mamografije imalo je 1.397 njih, a malignitet je dijagnostikovan kod 39 žena.

Ciljana populacija za skrining na rak grlića materice su žene od 25 do 64 godine. Od 50.655 dama, koje su u ovom starosnom uzrastu, na Papanikolau test je pozvano 14.420 ili 28,5 odsto, a na pregledu se pojavilo više od polovine. Urađeno je 7.580 testova, a od pozitivnih 265, karcinom je potvrđen samo kod jedne sugrađanke.

U prevenciju maligniteta dojke uključeni su domovi zdravlja u Lazarevcu, Paliluli, Starom gradu, Novom Beogradu, Zemunu, Obrenovcu, Rakovici i Zvezdari, a grlića materice Palilula, Voždovac i Čukarica. Skrinig na rak debelog creva se radi na Voždovcu, Vračaru, u Zemunu, Čukarici, Barajevu i Sopotu.

OPŠTA MEDICINA

OSIM nacionalnog skrininga karcionoma debelog creva, u službama opšte medicine se, od 2013. godine rade i preventivni pregledi za kardiovaskularne bolesti, dijabetes tipa 2, depresiju, ali je obuhvaćen mali procenat stanovništva. U 2019. je urađeno 10.556 skrininga na oboljenja srca i krvnih sudova, 16.300 na šećernu bolest i 21.292 na depresiju.