Od lekovitih termi do baroknih dvoraca

Jedva smo zatvorili kofer pun utisaka i ubacili ga u gepek automobila prilikom povratka sa četvorodnevnog putovanja po hrvatskom Zagorju. Da, upravo onom o kom sad pevušite u sebi „Lepe ti je, lepe ti je Zagorje zelene...“, kao prvu asocijaciju na ovaj pitoreskni kraj, nadomak Slovenije. Početna tačka našeg upoznavanja sa krajolicima Krapinsko-zagorske županije bilo je sedište njene opštine, Krapinske toplice.

Za mesto koje leži 45 kilometara od Zagreba, na četiri izvora lekovite termalne vode, znali su još stari Rimljani,. Posetiocima nudi uživanje u vodenom parku sa šest bazena, od kojih je jedan spoljni, sa temperaturama vode od 27 do 35 stepeni.

Među vodene atrakcije ovog parka spadaju i veliki tobogan, talasi visine do metar i po, kao i ronilački bazen. Obližnji hotel takođe nudi uživanje u termalnim vodama, što u bazenu, što u đakuziju koji se nalazi u svakoj sobi, tik do velikog prozora, kao i opuštanje u saunama.

Kada završite sa hedonizmom ove vrste, posetite obližnju Krapinu, gde ćete se susresti oči u oči sa krapinskim neandertalcem. Naravno, ne na ulici, već u Muzeju krapinskih neandertalaca, kreativno osmišljenom vremeplovu kroz istoriju, od nastanka svemira i Zemlje, preko približavanja krapinskog neandertalca koji je pre 125 hiljada godina ovde živeo.

Prolazeći pored kostura dinosaurusa, visoke replike DNK lanca ili čitave neandertalske porodice, sačinjene od verno prikazanih lutaka, sa prirodnom kosom i očima koje sjaje, saznajemo da je ovaj pračovek znao da se leči od mnogih današnjih bolesti, prirodnim putem, vidite njegove zube ili lobanju, nakit, kao i uporedni presek kostura i tela današnjeg i čoveka tog doba. Prateći evoluciju, od statue majmuna do homosapijensa, izlazimo na svetlost dana, iz ove velike kamene pećine.

Muzej krapinskih neandertalaca Foto M. Mjeda

SIMULATORI U HELI CENTRU

Dok ste još pod utiskom prošlih vremena vredelo bi da odete u obližnji Muzej oldtajmera Presečki, čijih je više od 20 automobila, 60-ak motocikala i tri autobusa vlasnik, Antun Presečki, sakupljao i restaurirao tokom 25 godina. Videćete automobile iz 50-ih, 60-ih i 70-ih godina prošlog veka od, nama najdražeg, dva miliona evra vrednog žutog kabriolet mercedes benca iz 1924, sa Cajsovim svetlima i ogledalima, bordo kožnim sedištima koja mogu da se "pretvore" i u stepenik, brisačima koje ručno pomerate iznutra i rezervnim točkovima zakačenim sa strane, preko elegantnog BMW-a trojke iz 1975, pa do efektnog crvenog morgan sportskog kabriolet dvoseda sa tri brisača i koferom pričvršćenim na rezervni točak, pozadi, iz 1988. godine. Dan "presecamo" ukusnim ručkom i degustacijom vina u nekoliko minuta vožnje udaljenom, na bregu ušuškanom turističkom selu, u kom imamo prilike i da pomazimo razigrano ždrebe ponija, staro samo nedelju dana, koje ponosno pokazuje kako je tog jutra naučilo da trči. Sve deluje kao bajka na dlanu, kako i glasi slogan Zagorja.

U Krapinskim toplicama nemojte propustiti ni da letite, odnosno posetite Heli centar Toplice, sa dva simulatora Mi 171, odnosno Mi 17, oba deo Mi 8 "porodice" helikoptera. Do sada je kroz ove kokpite prošlo 200 pilotskih posada i veliki broj turista. Kažu nam da je jedan sat letenja ekvivalent satu vožnje u pravom helikopteru. Kada u statičnom simulatoru stavite slušalice i uzmete palicu za upravljanje u ruke, a pod vama počnu da se smenjuju predeli sferičnog filmskog platna kojim ste okruženi, nesvesno gubite ravnotežu i zanosite se u levo i desno, plašeći se da se ne srušite. U full flight simulator-u, koji se nalazi na specijalnim hidrauličkim nogarima, koji ga spuštaju i dižu, rotiraju, zanose ili tresu, simulirajući bukvalno sve uslove u kojima se helikopter može naći tokom letenja, sve je još uverljivije. Otuda vrlo pažljivo morate da mrdate noge na pedalama i ručne palice, da ne biste, recimo, srušili avion u Crno more kod Sočija, što smo uspešno izbegli uz pomoć instruktora.

OD PLEMIĆA DO GUPCA

Sledeće odredište bile su obližnje Tuheljske toplice i hotel koji se nalazi na samom izvoru termalne vode i lekovitog blata, i sa 5.000 kvadratnih metara vodene površine najveće je kupalište u Hrvatskoj. Onda smo opet odlutali u prošlost, u obližnjem mestu Miljana, gde se među raskošnim vrtovima šepuri istoimeni renesansno-barokni dvorac, koji je krajem 16. veka počela da gradi porodica Ratkaj, na 200 metara od reke Sutle. Članovi ove familije živeli su u dvorcu sve do 1793, kada je umro poslednji od njih, a Miljana je od tada često menjala vlasnike. Danas je u posedu Dragutina Kamenskog. Sačinjena iz četiri krila, ova jednospratna građevina od kamena i opeke u sebi krije prostrane salone, sa oslikanim zidovima i prozorskim nišama, kao i ornamentima na plafonima.

Enterijer dvorca Miljana Foto B. J.

No, nije Miljana jedini dvorac u ovom kraju, tri kilometra od mesta Desinić, na vrhu brda i 333 metra nadmorske visine u selu Košnički Hum, nalazi se monumentalno, bajkovito zdanje neobične arhitekture, čiju je izgradnju započela porodica Celjski, sredinom 15. veka – dvospratni dvorac, odnosno plemićki grad, Veliki Tabor. Središnji deo okružuju četiri polukružne kule, a unutrašnjost, oivičena arkadnim tremovima, krije priču o porodici Ratkaj, u čijem je posedu dvorac najduže bio, od 16. do 18. veka, nakon čega su se vlasnici menjali i puštali ga da propada – jedni su u njemu čak sušili meso, što je uništilo veliki deo sačuvanog nameštaja, tokom Prvog svetskog rata korišćen je kao zatvor za sumnjive Istrane i primorce optužene za neprijateljsko delovanje protiv Austrougarske monarhije, 1938. dat je na korišćenje časnim sestrama, a u njemu je bio smešten i državni dom za decu. Iza debelih zidina Veliki Tabor krije i sobu za mučenje, sa zastrašujućom stolicom sa bodežima, i spravama za nanošenje bola, mahom ženama koje su proglašavane za veštice, čak i samo zbog neobičnog izgleda, u koji spadaju mladeži na licu. Dvorac čuva i legendu o Veroniki Desinićkoj, za koju se veruje da je uzidana u zid Velikog Tabora, nakon što je proglašena za vešticu koja je sredinom 15. veka opčinila Fridrika, sina moćnog bana, grofa Hermana Drugog Celjskog.

Jezerčica terme bazeni Foto Darko Godenar Godar

Legendu smo ostavili među zidinama i krenuli ka Donjoj Stubici i hotelu sa kampom i lekovitim termalnim bazenima, gde smo se okrepili i odmah nastavili ka Gornjoj Stubici i još jednom baroknom dvorcu, iz 18. veka, u kom se nalazi Muzej seljačkih buna. Posvećen je hrabrom činu Matije Gupca, koji je 1573. predvodio kmetove u borbi protiv vlastelina Ferenca Tahija, u nadi da će ih osloboditi ropstva. Na žalost, pravda nije pobedila, poraženi su, ali je ovaj čin vekovima ostao veoma važan za hrvatsku istoriju, pa je Gubec najveći narodni heroj ove nacije. U podnožju muzeja nalazi se šest i po metara visok spomenik Matiji Gupcu, rad Antuna Augustinčića, koji ga prikazuje kako širi ruke i veoma živo poziva na bunt protiv nepravde. Preplavljeni utiscima i umorni od "šetnje" kroz vekove, odmor nalazimo u prepuštanju lekovitom dejstvu termalnih voda Donje Stubice, s pogledom na "Zagorje zelene".

Krapinske Toplice Foto Arhiva Vuglec Breg

GASTRONOMSKI UŽITAK

Nemoguće je govoriti o Zagorju a ne pomenuti izuzetna domaća jela i odlična vina, koje nudi ovaj kraj, prepun vinograda i kleti – nekadašnjih odmorišta prilikom rada oko vinove loze, a danas restorana, pa i manjih apartmanskih naselja, od kojih gotovo svako ima svoju proizvodnju ovog božanskog nektara. Tradicionalno jelo, zagorske štrukle, probali smo na nekoliko načina, pržene, pohovane i zapečene, a uz njih i specijalitete poput ćuretine sa mlincima, pačetine punjene mlevenom junetinom i suvom šljivom, ćuretine rolovane pršutom i keljom, telećih kotleta u sosu od vrganja, štrudli sa jabukama i slatkim sirom... Bogatstvo ukusa dopunjuju odlična domaća vina, a celokupan doživljaj toplinom boje izrazito srdačni domaćini, od kojih su neki sa nama zapevali poznate numere iz cele bivše Jugoslavije.