Manasija blista među 11 kula u klisuri Resave (FOTO)

MANASIJA, grad manastir, zadužbina svetitelja i despota Stefana Lazarevića je najlepši i najmonumentalniji spomenik kraja sjajnog, srpskog srednjeg veka, izgrađen na izlazu klisure Resave, na dva kilometra od današnjeg Despotovca. Najviše hodočasnika dolazi vikendom na liturgiju i poklonjenje despotovim moštima, ali posetioci nisu isključivo vernici. Mnogobrojni poklonici istorijske baštine i umetnosti ovde dolaze da se dive samoj lepoti Manasije koja, metaforično govoreći, ima dva lica.

Spoljno, strogo i ratničko, oličeno je u visokim zidinama sa 11 kula. Drugo lice je skriveno kao pesnička duša viteza Reda zmaja koji je napisao “Slovo ljubve” i vidi se posle prolaska kroz kapiju tvrđave u portu kojom nečujno prolaze ljubazne monahinje. Srce te lepote kuca vekovima u skladnom hramu Svete Trojice čiji je živopis, iako oštećen osmanskim paljevinama sačuvao zadivljujuću lepotu koja se može porediti samo sa “renesansom pre renesanse” u Sopoćanima.

Despot Stefan je doveo najbolje slikare svog doba da oslikaju njegovu zadužbinu i grobnu crkvu, a najčuvenija freska Sveti ratnici krije priču o malo poznatoj Manasiji - despotovoj školi za vitezove koja je bila poštovana u celoj hrišćanskoj Evropi. Na slici je stari učitelj mnogobojnih veština predstavljen kao sedi Sveti Nikita oslonjen na koplje iza učenika Svetog Nestora koji plahovito vadi mač iz korica, dok na njega motri i sabljom ga čuva ratnik u punoj snazi, svetitelj Areta.

Mladi vitezovi su živeli u delu tvrđave prema klisuri, zidom odvojenim od manastirskog mira, gde je Stefan Visoki doveo monahe pisce i prevodioce slavne Resavske škole. Despotov biograf ostavio je svedočanstvo kako veliki ratnik i pesnik posle Bitke na Angori “obilažaše gore i polja i pustinje” tražeći mesto za tihovanje gde bi podigao dom Božji. Otkrio ga je na desnoj litici klisure Resave, između brda Pastorka i Maćehe.

Tu su se nalazili stari temelji rimskog utvrđenja, koje je sa još četiri kastela na okolnim visovima kontrolisalo stari put kroz kanjon. Sa tih vidikovaca ukazuje se nadzemaljski prizor kupole Manasije koja blista među kulama grada-manastira. Najviša među njima - donžon se pred duhovnim očima ukazuje kao simbol Stefana Visokog, predvodnika “železnog zida” kako su Osmanlije opisivale srpske oklopnike.

Da bi se doživela lepota koja je nadahnula despota da izgradi Manasiju potrebno je obići i njenu okolinu, kažu u Klubu aktivnih uživalaca prirode (KAUP) “Resavica” koji promoviše očuvanje i prirodne i kulturne baštine Gornje Resave kroz aktivni odmor i treking despotovim stazama.

KLISURA RIZNICA ISTORIJE

KLISURA Resave čuva bogatu istorijsku baštinu.

- Današnje selo Dvorište nosi ime po rezidenciji, dvoru, despota Stefana, gde je boravio tokom zidanja Manasije. Tu je i Resavska sveta gora, niz manastirčića gde su, po predanju, isposnici prepisivali knjige.

Zato narod ovog kraja izuzetno poštuje i posećuje ostatke crkvice posvećene Svetom Jovanu skrivene u klisuri. Ona je izgrađena na temeljima rimskog kastela. Dok naučnici ne dođu da istraže ova mesta, mi se trudimo da sačuvamo sećanje na njih - kaže Darko Jović iz KAUP “Resavica”.