Put patrijarha Pavla kroz raj na zemlji

RASKOŠNA zelena Tara krije mnoštvo čudesnih staza koje vijugaju kroz visoke zdrave šume, duboke kanjone s bistrim vodama i preko visova na kojima se dugo sedi, ćuteći zadivljen pred opčinjavajućom lepotom krajolika. Ipak, nije samo nedirnuta priroda bogatstvo ove planine, jer današnje pešačke staze na mnogo mesta idu trasama puteva Kelta, Rimljana, srpskih srednjovekovnih vitezova i monaha Račana, prepisivača knjiga i pesnika.

Divljina je odavno osvojila njihove srušene tvrđave i hramove, ali njihovi kameni ostaci kao svetionici usmeravaju šetače po Tari. Ipak, ove staze nisu ni dovoljno poznate ni posećene, a jedan od retkih planinarskih klubova koji ih redovno posećuje i istražuje je beogradski "Avanturista", na čelu s vodičem Borisom Bratićem. Prošlog vikenda on je poveo ljubitelje prirode po najduhovnijoj stazi Tare koja počinje od Manastira Rače iz 13. veka, zadužbine kralja Dragutina i penje se putem dugim 6,5 kilometara do metoha Manastirski stanovi na visoravni Kaluđerske bare.

- Ovo je Staza račanskih monaha, čuvara srpske pismenosti u vremenu kad su Osmanlije zabranjivale prepisivanje srpskih knjiga - kaže Bratić.

- Put od manastira Rače do Manastirskih stanova je više od šetnje kroz prelepu prirodu. To je duhovna vertikala kojom je, ne slučajno, kraj isposnica u kojima su kaluđeri u tajnosti prepisvali srpske knjige, svakodnevno pešačio budući patrijarh Pavle, dok je bio račanski kaluđer.

Na Manastirskim stanovima i danas stoji brvnara u kojoj je tihovao mladi bolešljivi monah Pavle Stojčević, koga je teška upala pluća učinila polupokretnim invalidom, koji se brzo zamarao pri najmanjem naporu. Vazduh Tare ga je čudesno oporavio i on je ubrzo počeo svakodnevno da s prozračne visoravni silazi kanjonom hučne planinske rečice Rače na bogosluženje u manastir, a zatim se penje u svoju brvnaricu.

Pešačka Staza račanskih monaha prolazi baš tim putem, a počinje kraj Dragutinove zadužbine i kroz manastirsko imanje ulazi u kanjon Rače. Uređeni putić prate table sa stihovima monaha Račana koji otišli u zbeg s narodom u Velikoj seobi 1690. i u tuđini tugovali za bistrim vodama i dubokim mirom Tare, koju su videli kao odblesak raja na zemlji. Ta nestvarna lepota očuvana je do danas naročito kod Lađevca, neobičnih slapova na stenama pokrivenim tamnozelenom nežnom mahovinom niz koje žubore bezbrojne i blistave, vodene bele niti.

Iznad njih je izvor Banja, koji cele godine ima konstantnu temperaturu od oko 18 stepeni, a njegovoj vodi se pripisuju isceliteljske moći. Iznad vrela se nalazi, sa staze nevidljiv, kanjončić gde su se krili račanski prepisivči.

Kod njega je i raskrsnica odakle jedan put direktno ide do Manstirskih stanova, a drugi, oko dva kilometra duži, vodi do istog cilja, ali preko stene Gradina na čijem zaravnjenom vrhu stoje temelji ranohrišćanske crkve iz 4. veka i Ljeljenske stene s koje je teško otići, ali ne zbog toga što je nedostupna. Naime, osećaj za vreme se gubi kad sednete na bokore meke trave koja izbija iz tih belih krečnjačkih stena i pod krovom od zanjihanih borovih grana posmatrate igru svetla na stenama i šumama okolnih visova.

STOTINE KILOMETARA

PLANINARI su trasirali i sa zaposlenima u Nacionalnom parku Tara obeležili i kartirali više od 260 kilometara planinarskih staza, 75 kilometara biciklističkih ruta i šest šetačkih edukativnih staza na ovom masivu. Mogućnosti za smeštaj ima na celom području parka, a najbogatiju turističku ponudu imaju Kaluđerske bare, Mitrovac, Zaovine, Predov krst i Perućac.

* Zabranjeno preuzimanje fotografija bez saglasnosti redakcije "Večernjih Novosti"