Mladi oživeli Nemanjinu transverzalu

PRVI put posle Nemanjića, drevne puteve Rasa oživljavaju entuzijasti iz novopazarskog Planinarsko-ekološkog kluba "Ras". Idejni tvorac ovog izuzetnog vizionarskog poduhvata je Boško Mihailović, asistent na Učiteljskom fakultetu u Novom Pazaru, a izvodi ga sa mladim saradnicima, srednjoškolcima i studentima. Oni su prvo sami, na danas neuobičajen način - pešačeći - upoznali neprocenjivu baštinu Rasa u kome je rođena srpska država, a zatim su odlučili da to bogatstvo podele sa svima koji su spremni da takođe peške prođu kroz ove predele i obiđu spomenike nemanjićke Srbije.

Plemenito, bez ikakvog materijalnog interesa i naknade, oni rade posao koji je država morala odavno da obavi u oblasti koja je zbog svog izuzetnog nasleđa na Uneskovoj listi kulturne baštine čovečanstva i bar formalno pod okriljem ovdašnjih zavoda za zaštitu spomenika. Pošto su institucije zaboravile nacionalnu baštinu, mladi entuzijasti iz PEK "Ras" sad sami obeležavaju zaboravljene staze koje su povezivale tvrđave, trgovišta, manastire i naselja Starog Rasa. Cilj im je da na sveobuhvatan i moderan način predstave baštinu, pa su prošlog vikenda organizovali probnu dvodnevnu planinarsko-šetačku akciju koja je prvi korak u ostvarenju njihovog sna: pešačke Nemanjine transverzale kojom će svakog vikend šetati na hiljade posetilaca.

Oni su sličnu turu organizovali i prošle godine, i bez ikakve reklame i podrške privukli nekoliko stotina planinara i ljubitelja istorije i baštine.

Ove godine hod stazama predaka počeo je pod tvrđavom Ras na lokalitetu Trgovište, gde se nalazi lepo turističko naselje Pazarište. Staza iza ovog kompleksa vodi do ostataka pećinske crkve arhangela Mihaila, gde su Nemanjina braća držala zatočenog budućeg velikog župana. Odatle se vide Đurđevi stupovi, Nemanjina zadužbina koju je on podigao u slavu Svetom Đorđu, koji ga je oslobodio iz zatočeništva.

Putić dalje obavija brdo i vodi pored ostataka kula motrilja, odakle su kontrolisani putevi koji su se slivali u trg pod tvrđavom, kraj koga su ostaci naselja dubrovačkih trgovaca. Vrh brda opasuju moćne zidine grada Rasa, iz kog vodi stara staza do pećinskog izvorišta reke Raške, staroslovenskog prehrišćanskog svetilišta. Samo stotinak metara dalje od belog slapa koji izbija iz skrivene stene diže se manastir Sopoćani, za čije freske istoričari umetnosti kažu da su renesansa pre renesanse. Hod kroz prelepe predele i istoriju nastavlja se do tajanstvenog stenovitog vrha Gračane, u istoimenom planinskom seocetu. Njegovo ime svedoči o postojanju srednjovekovnog naselja ili tvrđavice, a sam stenoviti vrh Gračana je neverovatan lavirint mnogobrojnih okana, pećinica i hodnika. Posle noćnog odmora u miru prirode kraj Sopoćana, tura se sledećeg dana nastavila obilaskom Novog Pazara i šetnjom od Petrove crkve, najstarijeg pravoslavnog hrama na Balkanu, do Đurđevih stupova.

- Smislili smo turu na kojoj ljudi za dva dana hodajući srednjovekovnim putevima mogu da upoznaju prirodne lepote i najvažnije kulturno-istorijske spomenike kraja u kome je rođena Srbija - kaže Boško Mihailović. - Obilaskom ovih staza oživljavamo i njih i zaboravljena sela, za čije je meštane dolazak planinara pravi događaj. Od Turističke organizacije Novog Pazara dobili smo podršku da markiramo staze, tako da će možda već sledeće godine na uređenoj Nemanjinoj transverzali od Sopoćana do Đurđevih stupova biti održan prvi planinski "Nemanjićki maraton".

POMOĆ I INFORMACIJE

NEKOLIKO planinarskih grupa već je za jun najavilo dolazak i obilazak staza Starog Rasa. Entuzijasti novopazarskog PEK "Ras" kažu da su spremni da im ponude sve potrebne informacije i pomoć na broj telefona 060/0151-122, a kontakt osoba je Boško Mihailović.

Zabranjeno preuzimanje fotografija bez saglasnosti redakcije "Večernjih Novosti"