Ponovo kuca simbol Trstenika

SAT na slavnom zvoniku Crkve Svete Trojice u Trsteniku montiran davne 1927. godine ponovo radi, prvi put posle NATO bombardovanja! Prijatan zvuk, jednom na pola sata, a na pun, onoliko puta koliko je sati, razleže se na kilometar i po dalje, naročito noću, kada dolina Zapadne Morave utihne.

Ovo remek-delo nemačke fabrike "Vele", model je iz 1910. godine. Pretpostavlja se da je proizveden nekoliko godina pre montaže. Vrh zvonika, visokog 33 metra, nije bio prepreka inženjeru elektrotehnike Nenadu Mitroviću (51) da podmaže sajle i šrafove i ovom simbolu Trstenika vrati prvobitni sjaj i značaj.

Ekipa "Novosti" pratila je genijalnog sajdžiju. Popeli smo se opasnim putem, jer do zvonika vode četiri vrlo strme celine sa stepeništem, a savladaju se tako što se temom oslanjate na drvenu konstrukciju. Na kraju, pri samom vrhu, valja preći oko devet metara merdevina skoro pod pravim uglom.

KAKO JE SAHRANjIVAN SLAVNI MAJOR Senka Tankosića nad Trstenikom

- Na svetu, bar prema mojim saznanjima, osim u Gvatemali i u Holandiji, a ta dva sata su muzejski primerci, nema takvog modela. Kod nas ga je montirao Slovenac Julijan Tavčar iz Jesenice, a zaštitni drveni orman oko sata napravila je radnja "Pantović i Putnik" - kaže, za "Novosti", inženjer Nenad Mitrović. - Nemačka fabrika "L. V. Vele" radila je do 1960. godine kada je izgorela, a proizvodila je satove i zvona.

Trstenički sat ima četiri brojčanika okrenuta na četiri strane sveta, a prečnika su oko dva metra. Sam sat težak je oko 300 kilograma, dok tegovi teže 100 kilograma manje. Mitrović je uspeo da popravi i koturače sa dva lanca dugačka po 30 metara i da vrati u život zarđalo časovničarsko čudo.

- Sat je povezan sa jednim od četiri zvona, a na vrhu klatna je opružni lim koji prati kretanje klatna, pa se tako u toku dana savije po 86.000 puta, odnosno u toku meseca - dva i po miliona puta - nabraja nam Mitrović. - Za ceo posao, opravke, čišćenja i vraćanja u mehaničko stanje, bilo mi je potrebno oko 150 sati rada.

Unutrašnjost zvonika

Trsteničani su oduvek voleli crkveni sat koji ih je od postavljanja služio do Drugog svetskog rata. Potom je popravljen sredinom pedesetih godina, a zatim i osamdesetih, kada je Mitrović bio deo ekipe "Prve petoletke" koja je delimično modernizovala sat. A, on će prestati da kuca 1999. godine. Bombe su polupale stakla iznad zvona, naselile su se ptice, počelo je da prokišnjava. Od tada, Mitrović sanja da se kod Zapadne Morave ponovo oglašava i sat sa zvonika.

OTKRIĆE U SELU STARI TRSTENIK: Nađen nadgrobni spomenik star 500 godina (FOTO)

- Verujem da su se moji sugrađani odvikli od gledanja u sat, ali evo već u ovom "test" periodu čujem da su počeli da se orijentišu prema njemu.

Inženjer Mitrović ostvario svoju veliku želju

DALA DUĆAN ZA SAT

SAT je kupljen dućanom koji je Trsteniku zaveštala humanitarka Ćirka Stamatović 1912. godine. Petnaest godina kasnije, Vasa Anđelković našao je pisani trag ovom poklonu. Crkva je dobila i nova zvona, jer su stara pretopljena u oružje.

BOGOMOLjA UKRAS GRADA

CRKVA Svete Trojice u centru Trstenika građena je od 1898. do 1900. godine na mestu skromnije bogomolje, a prema dostupnim izvorima bila je prva koja je sagrađena u tzv.neomoravskom stilu. Važi za jednu od najakustičnijih u Srbiji, a crkveni hor "Boško Jugović" već 130 godina u njoj peva. Zvonik je sa satom pridodat nakon izgradnje crkve i sa 33 metara smatra se jednim od najviših u Srbiji.