Za komunistu bez krsta nema spomenika

NELICI Grujić iz Novog Pazara gradske vlasti i SPC ne dozvoljavaju da na pravoslavnom groblju kod Petrove crkve svom ocu Timotiju Vasoviću - koji je ostavio amanet da bude sahranjen bez sveštenika, te da na njegovom spomeniku ne bude verskih obeležja - podigne spomenik bez krsta.

- Nije želeo sveštenike i opelo, niti da mu na spomeniku bude krst ili neko drugo versko obeležje, s obzirom na to da je čitavog života bio komunista. Tako je i sahranjen, a niko nam tada nije rekao da nećemo moći da mu podignemo spomenik bez simbola vere - kaže Nelica, navodeći da su im nedavno, kada su pokušali da postave spomenik kakav su želeli, upravnik groblja, komunalna inspekcija i policija zabranili radove uz objašnjenje da mogu podići samo jedan od pet ponuđenih modela tipskih obeležja, a svi su sa isklesanim krstom.

To je, tvrdi, u suprotnosti sa Odlukom lokalne samouprave o upravljanju grobljima u kojoj se, u članu 40, navodi da o izgledu i obliku spomenika odlučuje osoba koja ga postavlja, uz obavezu da po dimenzijama ispunjava urbanističko rešenje za to groblje. Ipak, Nelica je privođena u policiju, a spomenik njenom ocu još stoji u blatu pored grobnice, pa razmišlja i o tome da iskopa pokojnika koji je čitav život proveo u Novom Pazaru i ponovo ga sahrani na nekoj livadi, seoskom groblju ili nasred puta - kako bi mogla da mu postavi obeležje kakvo dolikuje.

- Na osnovu ugovora Srpske crkvene opštine za Rašku oblast i Grada Novog Pazara iz jula 2013, zemljište kod Petrove crkve, inače vlasništvo Crkvene opštine, dato je na besplatno korišćenje lokalnom preduzeću "Gradska čistoća" za pravoslavno groblje. Nismo tražili bilo kakvu nadoknadu i ništa ne naplaćujemo, a jedini uslov je bio da se postave tipovi nadgrobnih spomenika koje će naknadno dostaviti Crkvena opština, što smo i učinili. Dizajn je uradio umetnik Vešo Nišavić, poslali smo ukupno pet modela i porodice svih koji su do sada sahranjeni na ovom groblju su ispoštovale ovaj ugovor - kaže protojerej-stavrofor Tomislav Milenković, starešina pravoslavne crkve u Novom Pazaru koji nagašava da iza ove odluke stoje Gradska uprava i Eparhija raško-prizrenska na čelu sa vladikom Teodosijem.

* Tomislav Milenković

Pre sahrane, kaže, svako dobija obaveštenje o tome kakav će spomenik morati da postavi, pa je i porodica Timotija Vasovića blagovremeno bila informisana, ali su oni hteli po svome. Žalili su se raznim gradskim institucijama i svuda su odbijeni jer se groblje nalazi u širem kompleksu Petrove crkve, svetskog kulturnog dobra pod zaštitom Uneska...

- Ako već neće nijedan od tipskih spomenika sa krstom ili u obliku krsta mogu, poput još dve porodice koje takođe nisu htele ovaj simbol, da postave horizontalnu nadgrobnu ploču na kojoj će biti ispisano ime sahranjenog. Međutim, porodica insistira na vertiklnom nadgrobnom spomeniku koji odudara od svih ostalih - dodaje protojerej Milenković i naglašava da je groblje kod Petrove crkve pravoslavno, a ne građansko.

Postoje groblja širom Srbije na kojima mogu da se sahrane pripadnici svih vera i ateisti. U Novom Pazaru, po tradiciji, postoje muslimansko i pravoslavno groblje, a ovo kod Petrove crkve je vlasništvo Crkvene opštine. Da je gradsko, SPC ne bi mogla da utiče na izgled nadgrobnih spomenika, pa je možda rešenje eventualnih budućih nesporazuma upravo u osnivanju takozvanog građanskog groblja.

NISU NADLEŽNI

- U OVOM slučaju se radi o nesporazumu Nelice Grujić i Srpske pravoslavne crkve, sa kojom naše preduzeće ima ugovor, ali je groblje u njihovom vlasništvu i oni su propisali standarde koji moraju da se poštuju. Mi nismo nadležni da izdamo dozvolu za postavljanje takvog spomenika - objašnjava direktor JKP "Gradska čistoća" Emin Omerović.