Čuvaju ljubičasti cvet

U RADANOVAČKOJ šumi, na prostoru zaštićenog dela Subotičko-horgoške peščare juče je počelo brojanje cvetova šafranike, izuzetno retke biljne vrste koja raste samo na stepsko-šumskom pojasu na krajnjem severu Srbije i samom jugu. Ljudski nemar gotovo da je uništio panonski endem prelepih ljubičastih cvetova, ali stručnjake ohrabruje što se, zahvaljujući brizi i stalnom nadzoru, broj jedinki iz godine u godinu povećava.

U šumu su juče izašli zaposleni u JP "Palić Ludaš", preduzeću koje od 2003. godine sprovodi monitoring ove endemske biljke, kako bi ručno, na čak 12 hektara, prebrojali svaku jedinku šafranike. U pomoć će im priskočiti volonteri Planinarskog kluba "Spartak", Udruženje ljubitelja prirode "Riparia" i predstavnici mađarskog nacionalnog parka "Kiškunšag".

- Prošle godine smo izbrojali oko 83.000 jedinki i nadamo se da će sada taj broj biti bar takav, ili čak veći, jer se pojavila na nekim novim lokalitetima - kaže Marta Dobo, direktorka preduzeća "Palić Ludaš".

Šafranika je vekovima krasila obod naše zemlje, sve dok 2003. godine Subotička peščara nije preorana. Ubrzo, u saradnji sa pokrajinskim Zavodom za zaštitu prirode, počinje se sa organizovanim merama zaštite, pre svega, krčenje šume i podrasta, ali i sankcionisanjem ljudskog faktora.

- Ovo je izuzetno retka vrsta biljke, koja voli aluvijalni pesak i tresetnu i humusnu podlogu, ali joj odgovaraju tipični klimatski uslovi i zato se ne pojavljuje u drugim delovima Vojvodine - objašnjava Sandra Čokić Reh, rukovodilac Službe za zaštitu. - Šafranika je zaštićena zakonom, a do uništavanja ove vrste dolazi najviše usled lošeg gazdovanja staništem, zbog neodržavanja eko-sistema, ali i zbog prirodnih neprijatelja, kao što su divlje svinje. Ljudski faktor je neminovan, mnogi beru prelepe cvetove i odnose ih na pijacu, ali je i to sada kažnjivo.

Angažovani volonteri, planinari, ljubitelji prirode ...Foto J. L.

KVADRAT

BROJANjE se obavlja pomoću indikatorskog kvadrata, na kome se beleži maksimalan broj cvetova, a trenutno je to 56. Na osnovu njega se zna koliki broj cvetova se može očekivati na ostalim lokalitetima.