Zrenjanin: Bioskopska kultura vek stara

ZRENjANIN - "Pazi, snima se! - Vek bioskopske kulture u Zrenjaninu" - naslov je izložbe otvorene preksinoć u ovdašnjem Narodnom muzeju, koja je istraživački rad istoričarke umetnosti Ivane Arađan i Bojane Vidović, bibliotekara iz Muzeja.

Publika ima priliku da se upozna sa detaljnim istorijatom zrenjaninske bioskopske kulture kroz čitav jedan vek. Počev od prve projekcije u Velikom Bečkereku 1898. do današnjih dana - od putujućih bioskopa do prerastanja u institucije kulturnog i zabavnog karaktera.

- Prvi stalni bioskop Veliki Bečkerek dobio je jula 1912. Nosio je naziv "Moderni bioskop" i nalazio se u sali Gradskog pozorišta, pod rukovodstvom Ignaca Gajdušeka. U pauzama između projekcija, članovi Filharmonije izvodili su salonsku muziku, dok su se u drugim kao muzička podloga koristili harmonika i klavir. Prvi savremeni bioskop "Balkan" izgradio je preduzetnik Milan Milovanov 1924, a te godine u njemu je počelo i prikazivanje filmova - iznose autorke izložbe.

Pored istorijata, koji je potkrepljen bogatim dokumentarnim materijalom, centralno mesto na izložbi zauzima izbor iz zbirke od preko 400 filmskih plakata zrenjaninskog Muzeja. Potiču iz perioda neposredno posle Drugog svetskog rata, pa sve do kraja osamdesetih godina 20. veka. Ova značajna kolekcija nekada je pripadala preduzeću za prikazivanje filmova "Banat film" iz Zrenjanina. Njima su nekada najavljivani filmovi u bioskopima "Balkan", "Avala" i "Vojvodina", a istovremeno imaju umetničku i dokumentarnu vrednost.

- Poznatao je da su mesta u okolini Zrenjanina - Tiganjica, Aradac, Stajićevo, Perlez, Čenta - bila veoma privlačna za snimanje koprodukcijskih filmova pedesetih i šezdesetih. Na ovim terenima nastala je "Oluja", "Troja", "Dubrovski"... Gosti Banata bili su slavni Alberto Latauda, De Laurentis, Viljem Diterle... Meštani koji su bili statisti u filmovima družili su se sa Silvanom Mangano, Stivom Rivsom, Džonom Forsajtom, Rosanom Skifijano - kažu autorke, koje su ovoj temi posvetile jedan segment, a mnogobrojne fotografije ilustriju snimanje i domaćih filmova u Zrenjaninu, poput "Pop Ćire i pop Spire", "Osme ofanzive", "Trofeja".

Kroz ambijent stare bioskopske sale, dočarava se atmosfera prikazivanja filmova u karakterističnim dvoranama kakve su mogle da se nađu u pojedinim seoskim sredinama do kraja pedesetih godina.

PRIČA O ALBERTU

TOKOM izložbe biće prikazan i dokumentarni film Predraga Bambića iz 2013. "Albertov put". Kroz film, posetioci će imati priliku da se upoznaju sa likom i delom Alberta Majera (1936), slavnim konstruktorom "Panavižn panafleks" filmskih kamera, četvorostrukim oskarevcem koji je promenio istoriju filmske industrije. Majer je banatski Švaba, rođen i odrastao u Perlezu, odakle je posle rata otišao u Ameriku i napravio karijeru u Holivudu.