Moljac alhemičar sa Begeja

U DUGOJ i bogatoj tradiciji zrenjaninskog apotekarstva, koja datira od 1716. kada se tokom boravka trupa Eugena Savojskog u gradu pominje postojanje vojne apoteke, da bi 1784. s radom počela prva nazvana "Kod Spasitelja", iznedrena su brojna značajna imena, koja su ostavila neizbrisiv trag na polju farmaceutske struke, ali i na znatno širem planu zdravstvenih, prosvetnih i kulturnih aktivnosti.

Posebno mesto pripada Milivoju Moljcu (1890-1979), legendarnom farmaceutu koji je 1919. u tadašnjem Velikom Bečkereku otvorio šestu po redu apoteku, čiji je naziv bio "Kod Svetog Jovana". Ova apoteka, u narodu poznata kao "Moljčeva", nalazila se na mestu današnjeg "Vodotornja", u zgradi starog Magistrata. Postala je ubrzo jedan od prepoznatljivih simbola grada, upravo zahvaljujući liku i delu njenog osnivača. Decenijama je Moljac lečio sugrađane i nesebično im pomagao, ali nije uspeo da pronađe recept za sreću svoje familije.

- U društvu sa znamenitim zrenjaninskim lekarima dostojanstveno je reprezentovao predratnu gradsku inteligenciju i njene plemenite ideale. Koje su posleratne vlasti, shodno svom vrednosnom sistemu, doživljavale kao relikt prošlosti koju treba upodobiti novom dobu. Uprkos svim nedaćama, ostao je dosledan sebi do kraja života - kaže za "Novosti" Stevan Vukov.

Ovaj magistar farmacije i sam vlasnik apoteke u Zrenjaninu, pasionirani je istraživač istorije farmacije i kolekcionar apotekarskih antikviteta. O slavnom kolegi i zemljaku govorio je na nedavnom kongresu Sekcije za istoriju medicine Srpskog lekarskog društva u Soko-gradu.

U PENZIJU KAO RADNIK

Sredinom 1949. ukinuli su mu dozvolu za vođenje apoteke i pokrenuli postupak njenog prevođenja u narodnu imovinu. Moljac ih je preduhitrio i odrekao se vlasništva. Ironija je da je isposlovao da ostane kao radnik u do juče svojoj apoteci, i da mu pomažu ćerka i sin... Posle četiri decenije apotekarskog staža 1954. ispraćen je u penziju tako što ga je uprava o tome izvestila običnom poštanskom dopisnicom... Preminuo je 1979. i sahranjen na Tomaševačkom groblju u Zrenjaninu. Prethodno mu je Srpska pravoslavna crkva uručila Gramatu priznanja.

Milivoje Moljac je Osnovnu školu i gimnaziju završio u rodnom Novom Sadu, a farmaciju u Klužu. Kao student, radio je u apotekama u Novom Sadu i Inđiji. Svoju, u gradu na Begeju, otvorio je 1919. nakon što se oženio Anastasijom Najom, rođenom Popović, iz ugledne trgovačke porodice, čiji su kumovi bili slikari Uroš Predić i Vasa Pomorišac.

- Harmonični odnosi i ljubav među supružnicima Moljac, koji su imali ćerku Vukosavu i sina Vojina, takođe farmaceute, ogledala se i u preparatima koje je Milivoj izrađivao u apoteci. Krem, puder i sapun, čitava mala kolekcija bili su nazvani "Naja" i reklamirani u novinama - iznosi Vukov.

Teško je nabrojati čime se sve ovaj znameniti apotekar bavio! U struci je dosegao plafon, učestvovao u izradi Apotekarskog zakonika i Farmakopeje, koja je stupila na snagu 1933. Bio je u komisijama za polaganje apotekarskog praktičnog i stručnog ispita u Beogradu i Novom Sadu, urednik specijalizovanih časopisa, organizator i potpredsednik Velikog farmaceutskog kongresa 1939. na Kolarčevom narodnom univerzitetu... U velikobečkerečkoj gimnaziji i Trgovačkoj akademiji, predavao je latinski, fiziku, hemiju i prirodne nauke... Kroz svoju apoteku iškolovao je i oformio 11 magistara i tehničara farmacije...

Poznat je i kao osnivač i prvi starešina Banatske sokolske župe, član uprave Društva za Srpsko narodno pozorište u Novom Sadu, odbornik i potpredsednik grada, većnik u Dunavskoj banovini... Nosilac je visokih odlikovanja i priznanja.

- Nemačke okupacione vlasti ispraznile su mu apoteku, ali konfiskovale i automobil "ševrolet", motorni čamac i brojne druge stvari, nanoseći mu neprocenjivu štetu jer apoteka nije mogla normalno da radi. Nove vlasti priznale su je u višestruko manjem iznosu, ali ni takvu nikad mu nisu isplatile - navodi Vukov.

JADRANSKA STRAŽA

POČETKOM 1924. Moljac se našao na čelu banatskog oblasnog odbora Jadranske straže - opštejugoslovenske patriotske organizacije sa sedištem u Splitu čiji se program bazirao na očuvanju i zaštiti jugoslovenskog dela Jadrana. Odbor je ispunio obavezu i radi upoznavanja Jadranske obale osnovao svoje odmaralište u Omišu. Đaci slabijeg imovnog stanja iz grada na Begeju letovali su i upoznavali more preko ovog odmarališta sve do 1941. kada je organizacija prestala da postoji.