Puniša umire po drugi put

SPOMENIK Puniši Račiću, koji su na Petrovdan podigli bratstvenici i meštani sela Slatina kod Andrijevice na njegovom imanju, nedaleko od rodne kuće, broji sate kada će nalog Uprave za inspekcijske poslove za njegovo uklanjanje biti sproveden u delo. Ovo obeležje izazvalo je oštru reakciju zvaničnog Zagreba, koji je zatražio od Podgorice da se ukloni, što će i biti urađeno.

Istoričar Aleksandar Stamatović smatra da pitanje podizanja spomenika i njegovo uklanjanje treba posmatrati sa više aspekata. Najpre, ličnost i delo Račića ostali su nepravedno u senci događaja u Skupštini Kraljevine SHS kada je okončana državno-politička zabluda kralja Aleksandra i jednog dela srpskih političara o Srbima, Hrvatima i Slovencima, kao plemenima istog naroda.

- Posle toga, na istorijsku pozornicu kralj Aleksandar uvodi još goru zabludu o integralnom jugoslovenstvu, odnosno brisanju srpske, hrvatske i slovenačke posebnosti, i stvaranju instant države i nacije - jugoslovenske - kaže, za "Novosti", Stamatović. - Ličnost i delo Račića decenijama su komunistički režim i njegovi istoričari nepravedno prikazivali kao primer velikosrpskog hegemonizma i nasilja. Suprotno tome, Stjepan Radić i njegova politička ekipa, koji su, u stvari, bili rafiniranija verzija kasnijeg ustaškog pokreta i režima, i ideološki okvir genocida nad srpskim narodom, predstavljeni su kao slobodari i demokrate.

Stamatović podseća da se Crna Gora nije odužila Račiću i njegovom delu, a podizanje skromne spomen--ploče samo je delić oduženja duga, tim pre što on dolazi od njegovih bratstvenika i seljana.

- Oštru reakciju crnogorskog režima na podizanje ovog malenog spomenika treba tražiti u činjenici da su Puniša Račić i njegovo delo, kao i vreme njegovog političkog dela i, na kraju, nedovoljno utvrđena njegova smrt, totalni antipod dukljansko-montenegrinske Crne Gore, koja počiva na idejama Jevrema Brkovića o jadransko-mediteranskoj uniji Crne Gore, Hrvatske i Albanije. Ličnost, delo i vreme Puniše Račića bili su potpuno suprotni. On je bio borac za srpsko ujedinjenje i protiv diktature režima kralja Nikole, koja je istovetna ovoj sadašnjoj Đukanovićevoj, samo s tom razlikom što je Nikola Petrović bio Srbin - dodaje Stamatović.

Na otkrivanju spomenika

DVOSTRUKI ARŠINI

- Dok u Slatini čekamo bagere da udare na malu spomen-ploču posvećenu srpskom patrioti, u selu Vusanje kod Gusinja čvrsto stoji spomenik albanskom balisti i ratnom zločincu. I vrhu države on ne smeta - kaže, za "Novosti", Budimir Aleksić, direktor Instituta za srpsku kulturu. - S druge strane, zvanični Zagreb neće da sruši spomenik zločincu Miru Barišiću, koji je ubio crnogorskog ambasadora u Stkholmu Vladimira Rolovića.

Pre godinu dana pojedine NVO u Crnoj Gori tražile su od gradonačelnika Podgorice Slavoljuba Stijepovića da jedna gradska ulica ponese ime ubijenog ambasadora, ali uzalud. Nije prošla ni inicijativa da se pored hrvatske ambasade podigne spomenik Vladimiru Roloviću.