Palata za novog cara Orbana

VIŠE od decenije Mađarskom kruži pitalica: “Zašto je kruna Svetog Stefana preseljena iz Narodnog muzeja u Parlament? Odgovor je godinama isti: “Zato da bi kralj Viktor mogao da je nosi kad god poželi!”

Anegdota koja aktuelnog premijera Mađarske povezuje s krunom prvog hrišćanskog mađarskog kralja, dobija, paralelno s rastom popularnosti Viktora Orbana (53), nove elemente. Premijer u dva navrata, posle pobede na izborima 2010. godine, kada je osvojio oko 53 odsto glasova i dvotrećinsku većinu u Parlamentu, poneo je i epitet “mađarskog cara”. Sada bi “titulu” mogao da “potvrdi” planovima za preseljenje u velelepnu palatu nekadašnjih mađarskih vladara koja, poviše Dunava, krasi Budim.

Planovi su aktivirani uoči predsedničkih izbora u Mađarskoj 2017. Aktuelna predsednička rezidencija već 13 godina je palata Šandor u Budimu, 37. po veličini palata u Mađarskoj. Ona se nalazi nadomak nekadašnjeg sedišta mađarskih vladara, danas zdanja Nacionalne galerije, na koju je sada Orban “bacio oko”.

Orban, koji je već renovirao palatu Šandor pre pet godina, sada planira radove u palati koja je u komunističko vreme pretvorena u mađarsku Nemzeti galeriju. Prema planovima, o kojima se već piše i preko Atlantika, Orban planira da preseli blago Nacionalne galerije na novu lokaciju, s druge strane Dunava, u Peštu. Bila bi to moderna građevina u okviru, takođe novog, muzejskog kompleksa centralnog parka Liget. Inspiracija za novi kompleks u Budimpešti je berlinsko “ostrvo muzeja”.

- Sa dva ogromna građevinska projekta, Orban namerava da izmeni lice Budimpešte delimično i s političkim motivima, da obnovom nacionalnim zdanjima vrati slavu iz vremena pre Drugog svetskog rata - komentariše američki dnevnik “Njujork tajms”.

Nacionalna umetnička galerija svojevrsna je spona između dva velika projekta, najveća u Budimpešti u poslednjih 100 godina. Kritičari već tvrde da je projekat renoviranje kompleksa palate, gde bi se smestile i moderne Orbanove kancelarije, zahtevan i skup.

S druge strane, procenjuje se da bi preoblikovanje Ligeta u budimpeštansko “ostrvo muzeja” koštalo bar 780 miliona dolara. No, jedan projekat vuče drugi, pa pretvaranje palate u zdanje nalik francuskom Versaju, gde bi se održavale svečanosti i prijemi, znači da galerija mora napolje. Ali ni to nije sve...

IZUZETAN ZNAČAJ

Za novu nacionalnu galeriju već je planove sačinila jedna japanska kompanija, a vlada je, u međuvremenu, oba projekta proglasila “investicijama od izuzetnog značaja”. Prema mađarskom zakonu, to znači da protivnici mogu samo da se bune, ali ne mogu projekte da osporavaju i na sudu.