Milošev zavičaj osuđen na zaborav

NA dvadesetak kilometara severno od Požege, u podnožju planine Maljen, nalazi se selo Gornja Dobrinja, rodno mesto oca moderne srpske države - kneza Miloša Obrenovića. Ovo živopisno selo u kojem centralno mesto zauzima spomen-kompleks posvećen rodonačelniku dinastije Obrenović nepravedno je zapostavljeno i skrajnuto na turističkoj karti Srbije - organizovane posete turista su retke, đačke ekskurzije još ređe, iako Gornja Dobrinja lepotom prirode koja je okružuje i po bogatom istorijskom nasleđu zaslužuje da bude u samom vrhu domaćih turističkih lokaliteta.

Dobrinjci, potomci junaka brojnih ratova za slobodu Srbije (o čemu svedoči i spomenik podignut za stotinu vojnika izginulim od 1912. do 1918. godine, a koji se nalazi u porti seoske crkve), na čelu sa ovdašnjim predsednikom Mesne zajednice Vasilijem Čarapićem, vredno rade na izgradnji seoske infrastrukture i prilaznih puteva, kao i obnovi mnogih značajnih istorijskih objekata, koji bi mogli da u bliskoj budućnosti zasijaju starim sjajem. Ipak, bez pomoći države, lokalne samouprave, a pre svega nadležnih ministarstava, ovo selo, koje je 1991. godine proglašeno za kulturno-istorijsku sredinu od izuzetnog značaja za Republiku Srbiju, biće osuđeno na - zaborav i propast.

Pročitajte još: Revitalizovan spomen-kompleks posvećen Milošu Obrenoviću

GORNjA Dobrinja nedavno je priključena na rzavski vodovod, asfaltirano je 4,5 kilometara seoskog puta, postavljena je rasveta... Ono što je, međutim, ostalo da se uradi je asfaltiranje putnog pravca od centra sela do Duškovca, u dužini od oko 6,2 kilometra, što će obuhvatiti i prilaz do samog rodnog mesta kneza Miloša, odnosno do mesta gde je bila kuća u kojoj je rođen, a gde se danas nalazi šljivik sa spomen-obeležjem podignutim 1879. godine. Cilj je da se na tom mestu podigne Miloševa rodna kuća, onakva kakva je ona nekada bila, kao i da se obnovi takozvani konak, odnosno gostinska kuća Jeremića, Matijevića vodenica, seoski dom kulture i škola. Projekti su već u izradi, ali će biti potrebna finansijska pomoć da bi se sve sprovelo u delo.

Vasilije Čarapić, predsednik Mesne zajednice Gornje Dobrinje, pored spomenika knezu Milošu - Foto V. Ilić

- Potencijale turističke ponude vidimo u položaju i međusobnoj povezanosti objekata, spomenika kulture. Svakako, najvažniji i najstariji spomenik je Crkva Svetih apostola Petra i Pavla koju je podigao knez Miloš 1822. godine, a gde su inače zemni ostaci kneževog oca Teodora, preneti sa seoskog groblja i sahranjeni pored crkve u porti - rekao nam je Čarapić.

- Zanimljivo je da je na mestu gde se nalazi sadašnja crkva bila crkva brvnara, ali niko od tadašnjih Miloševih majstora nije želeo, niti smeo da je sruši i skine krst, kako bi na njenom mestu podigli zidanu crkvu. Tada je sam Miloš došao u selo, popeo se na krov brvnare, prekrstio se tri puta i rekao: "Oprosti mi, bela crkvo, što te rušiti moram, ali na ovom mestu sagradiću bolju i lepšu crkvu". Kako reče, tako i uradi.

U SELU se nalaze i stara škola podignuta 1857. godine, ali i stambena zgrada sveštenika, učitelja i nekadašnjeg kraljevog poslanika Milana Popović, izgrađena 1890. godine. Retko ko zna da je prilikom poseta Obrenovića ova kuća pretvarana u privremeni kraljevski dvor i u njoj su boravili više puta kralj Milan, kralj Aleksandar Obrenović, kao i kraljica Draga. Na raskršću glavnog puta za Požegu, Gornji Milanovac i seoskog puta za selo Duškovci, nalazi se stara mehana napravljena 1869. godine.

Selo Gornja Dobrinja, rodno mesto prvog srpskog kneza Miloša Obrenovića

Pored Crkve Svetih apostola Petra i Pavla, spomen-kompleks čine i čardak, zvonik i spomenik knezu Milošu. Knez Miloš je čardak podigao 1860. godine kao zadužbinu svom ocu Teodoru. Njegova osnovna funkcija je bila smeštaj i boravak kneza i njegovih gostiju za vreme crkvenih sabora i drugih svečanosti. Donji deoove građevine je česma sa izvorom hladne pitke vode. Istočno od čardaka je spomenik knezu Milošu Obrenoviću. Napravljen je 1990. godine, a delo je vajara Miroslava Protića, rodom iz Gornje Dobrinje.

Pročitajte još: Miloš Obrenović prvi ekolog u svetu

- Turisti dolaze, ali u malom broju i to su uglavnom sporadični individualni dolasci. Pre Drugog svetskog rata u Dobrinju su dolazili učenici iz raznih krajeva Srbije na izlete i nastavu, pa sam mišljenja da u bliskoj budućnosti zajedno sa Turističkom organizacijoim probamo da oživimo ovaj vid dolazaka i osmislimo radionice u prirodi i boravak školaraca u objektima - kazao nam je Vasilije Čarapić.

Selo, inače, ima 428 stanovnika i zauzima površinu od 1.340 hektara.

PEVAČI I TRUBAČI

ZA lepote Gornje Dobrinje krajem prošlog veka znale su mnoge poznate domaće ličnosti. Tako su, recimo, pevači Toma Zdravković i Zoran Kalezić bili česti gosti Dobrinjaca, kao i Usnija Redžepova i Beba Selimović, koje su ovde povremeno dolazile na odmor. Najdraži gosti ovdašnjih meštana su, ipak, trubači, pa orkestri iz ovih krajeva često dolaze ovde i znaju da osvanu svirajući.