Forenzičare smo imali mnogo pre američkog FBI

VIŠE od 10.000 ljudi je za proteklih mesec dana posetilo izložbu "Istorija policije u Srbiji", koja je poslužila i kao najava formiranja budućeg Muzeja Ministarstva unutrašnjih poslova. Izložena vozila, uniforme, oprema, tehnika i oružje od početka 19. veka do naših dana izazivali su izuzetnu pažnju javnosti, a najvredniji posetioci - penzioneri i mališani, od ranog jutra čekaju pred vratima galerije na Andrićevom vencu da bi videli izložbu, čiju okosnicu čine eksponati iz druge polovine 20. veka.

Bakama i dekama izloženi antikvarni policijski "fića" budi uspomene, ali imaju muke da unucima iz ere džipova i specijalaca u oklopima objasne da su u "zastavu 650" uopšte mogli da stanu policajci i da je ovo službeno vozilo pre pola veka ulivalo strahopoštovanje.

Pripadnici generacije rođene posle informatičke revolucije s nevericom posmatraju glomaznu opremu kriminalističke tehnike od pre Velikog rata, dok im kustos objašnjava da je Srbija imala forenzičke laboratorije mnogo pre nego što je uopšte osnovan američki FBI, čijim se forenzičarima iz krimi serija dive.

Iz stručnog tima, koji radi na formiranju muzeja, kažu da je izložba samo priprema za veliku postavku koja će otkriti važan i zanemaren deo istorije moderne srpske države.

PROČITAJTE I: NAZIRE SE REŠENjE VEKOVNE MISTERIJE: Smederevska tvrđava krije grob Đurđa Brankovića?

- Praktično je nepoznato da stvaranje institucija Srbije počinje od Popečiteljstva vnutrenih dela, ili današnjim rečnikom Ministarstva unutrašnjih poslova - kaže istoričar Branko Bogdanović, član stručnog tima muzealaca. - Već u Prvom srpskom ustanku formira se stalna policijska služba, a 1811. i ministarstvo. Posle priznavanja autonomije 1830. tadašnje ministarstvo unutrašnjih dela doslovno pokriva celu untrašnju državnu upravu. Bilo je zaduženo da se stara o javnom redu i miru, protivpožarnoj zaštiti, narodnom zdravlju, sirotinji, zanatima, merama za javnu upotrebu, poštama, šumama, podizanju i održavanju bolnica i drugih korisnih i humanih ustanova.

PLANOVI Branko Bogdanović i Slobodan Stojanović kraj eksponata

Tek 80-ih godina 19. veka dolazi do formiranja ministarstava po delatnosti, kakva danas poznajemo. Od tad Ministarstvu unutrašnjih poslova pripadaju samo javna i državna bezbednost.

- Naš nemar prema sopstvenoj istoriji pokazuje se i u slučaju Ministarstva unutrašnjih poslova i policije - kaže Bogdanović. - Sve evropske države već duže od veka imaju policijske muzeje koji su među najposećenijima. Mi, s druge strane, nemamo muzej, a imamo ministarstvo, koje je u organizacionom smislu među najstarijima u Evropi. Ono je stvoreno pre čuvenog Skotland jarda, Srbija je bila među osnivačima Interpola i već u 19. veku imala je službu za borbu protiv tadašnjeg terorizma.

MINISTAR BRANI TRADICIJU

- Mora se odati priznanje ministru Nebojši Stefanoviću, jer je prvi dao inicijativu da se formira stručni tim, na čelu s direktorom policije Vladimirom Rebićem, sa zadatkom da ozbiljno pristupi radu na formiranju zbirke koja treba da preraste u muzej - kaže Branko Bogdanović. - Pošto do sada nismo imali sistemsku tradiciju čuvanja predmeta, okosnicu sadašnje izložbe čine eksponati iz privatne zbirke policijskog službenika Slobodana Stojanovića iz Jagodine, koji ih je spasao od zaborava.