Pet vekova srpske knjige u Veneciji

SEOBE su Srbe krajem 15. veka dovele i do Venecije, gde su u periodu između 1518. i 1824. izdavali i štampali svoje knjige, a pola milenijuma od objavljivanja prvog naslova na našem jeziku u mletačkoj prestonici biće obeleženo izložbom u Narodnoj biblioteci Srbije, koja će biti otvorena danas u 19 časova. Autor izuzetne postavke "Venecijanski izdavači srpskih knjiga" jeste Vladimir Anđelković.

Na izložbi će biti predstavljeni brojni predmeti, knjige, dokumenti koji svedoče o bogatoj istoriji Srba u Veneciji, i to na stotinu printova. Prve objavljene knjige srpskih izdavača bile su "Službenik" Teodora i Đurađa Ljubavića, započet a "možda i dovršen" na današnji dan 1519, i "Službenik" Božidara Vukovića na 240 listova srednjeg formata, čije je štampanje završeno 7. jula 1519.

PROČITAJTE JOŠ: Viminacijum fest: Predstava o Miri Trailović

Bogoslužbene knjige na srpskom jeziku objavljivali su vlasnici štamparija i izdavačkih kuća Božidar i Vićenco Vuković, koji su radili od 1519. do 1561, Stefan Marinović,koji je izdavao knjige 1861, Jakov od Kamene Reke1865, Kotoranin Jerolim Zagurović 1569. i 1570, Jakov od Krajkova 1572, i Mlečani Antonio Rampaceto, 1597. i Bartolo i Marko Đinami, koji je radio sve do 1638.

Posle pauze od skoro jednog veka, srpske knjige su potom objavljivane u Rimu ili po vlaškim manastirima u Veneciji. Dimitrije Teodosije izdavao ih je od 1761, a nasledio ga je sinovac Pane Teodosije 1824. On je objavio prve knjige Zaharija Stefanovića Orfelina, Dositeja Obradovića, Pavla Solarića.

U Veneciji su se snabdevali izdavači koji su knjige štampali u Srbiji. Tu su štamparske prese, hartiju i sav potrebni materijal za izdavanje knjiga kupovali Đurađ Crnojević, Božidar Goraždanin, Stefan od Skadra, igumani manastira Mileševa i Gračanica, kao i Trajan Gundulić za Dmitrovićevu štampariju u Beogradu.

UČENjE ZANATA

ZANAT je u Veneciji izučio i čuveni štampar Makarije, a pored njega i jeromonah Pahomije, jerođakon Mojsije i mileševski monasi Teodosije i Genadij. Tu se specijalizovao i dečanski monah Sava, štampar, urednik i autor prvog bukvara objavljenog kod Rampaceta. Monasi Teodor, Đurađ i Dimitrije Ljubavić su u prvoj polovini 16. veka to stečeno znanje iskoristili za formiranje izdavačkih centara u Mileševi, Gračanici, Goraždu, Mrkšinoj crkvi.