Turski zapisi ukazali na crkve

VEKOVNE narodne priče o srušenim manastirima u naseljima Jarmenovci i Manojlovci, kod Topole, i navodi turskih knjiga iz 16. veka, bili su putokaz za značajna arheološka otkrića stručnjaka Narodnog muzeja u Aranđelovcu i Arheološkog instituta u Beogradu.

Iskopavanja na ovim lokalitetima biće završena u toku godine, posle čega će javnost biti upoznata sa nalazima, a "Novosti" otkrivaju deo značajnih detalja tog istraživanja.

Prema rečima Vladana Milivojevića, kustosa Narodnog muzeja u Aranđelovcu, u selu Manojlovci, na lokalitetu Durine ćelije, otkrivena je manja građevina s polukružnom apsidom. Stručnjaci veruju da ova crkva pripada jednom od srušenih manastira. Izgrađena je s poluobličastim svodom i pokrivena krovom na dve vode. U narodnim predanjima se tvrdi da je jedan manastir posvećen Svetom Nikoli, a drugi Svetom Arhangelu.

PROČITAJTE JOŠ: Propada hram u kom počiva 6 srpskih vladara

- U oltarskom delu je otkrivena kamena ploča časne trpeze, dok su prilikom iskopavanja poda od kamenih ploča nepravilnog oblika pronađeni zidni zapisi u fragmentima, kao i turski i ugarski metalni novac, ostaci grnčarije, pršljenice, kamene sekire - kaže Milivojević.

Arheolozi iz Aranđelovca, paralelno sa ovim istraživanjem, intenzivno rade i u selu Lipovac, na lokalitetu Dizaljka. Ovo neolitsko naselje je otkriveno 1911. godine. Prva istraživanja su, dve decenije kasnije, započeli stručnjaci Harvardskog univerziteta, ali su radovi, nekoliko godina pred Drugi svetski rat, obustavljeni.

Vladan Milivojević, kustos Narodnog muzeja u Aranđelovcu / Foto Privatna arhiva

Na tom prostoru se nalazi ogromno neolitsko naselje, koje se prostire na oko 30 hektara. Ovo nalazište, prema jedinstvenom mišljenju stručnjaka, biće neiscrpan izvor arheoloških otkrića u narednih nekoliko decenija.

SELjANI KAO ARHEOLOZI

MEŠTANI sela Brezovac su godinama unazad Narodnom muzeju u Aranđelovcu donosili predmete iz neolitskog perioda koje su pronalazili prilikom kopanja svojih njiva. Među predatim predmetima je neprocenjivo bogatstvo - čovekolike figurine, ukrasne keramičke posude, zoomorfne figurice, pršljenice, kamene sekire... Zbog toga je Narodni muzej u Aranđelovcu započeo istraživanje i na tom terenu.