Dela bolje prošlosti

OSAMDESETE godine prošlog veka obeležili su pojava takozvanog novog talasa u muzici i uspon nove arhitekture, koji su se razvijali kroz intenzivnu komunikaciju u okviru jugoslovenskih i međunarodnih susreta, a na relaciji Beograd - Zagreb - Ljubljana. Jednoj od najznačajnijih pojava u arhitekturi, ali i kulturi toga vremena, grupi MEČ, posvećena je retrospektivna izložba (1975-1990) koja će biti otvorena večeras u 19 časova u Galeriji-legatu Milice Zorić i Rodoljuba Čolakovića MSU.

Pročitajte još: Beogradske priče: Novi talas koji je izmenio svet

Grupa je osnovana 1. januara 1980. u stanu Mustafe Musića i u početku je imala tri člana. Uz Musića, činili su je Dejan Ećimović (1948-2002) i Marjan Čehovin, koji je spajajući početna slova prezimena osnivača grupi dao ime. Trojcu su se potom pridružili Slobodan Maldini i Stevan Žutić, a prvu zajedničku izložbu, arhitekte koje su već samostalnim nastupima skrenule pažnju tokom sedamdesetih, imali su 1981. Bila je to "Urbana kuća" u Likovnoj galeriji Studentskog kulturnog centra. Tadašnja urednica galerije Biljana Tomić je i kustos ove retrospektive, koja je proistekla iz temeljnog istraživanja kulturne baštine alternativnih, teorijskih, performativnih i strategijskih pozicija u arhitekturi sedamdesetih i osamdesetih godina. Izložbu u "Čolakoviću" prati publikacija u izdanju MSU sa teorijskim osvrtima na vreme pojave MEČ-a, čiji su autori uz Biljanu Tomić i Miško Šuvaković, Ljiljana Blagojević, Jurij Kobe i Nikola Polak.

Pročitajte još: Osamdesete "U prolazu"

- Zbog "subverzivne i nazadne arhitekture" koja se služi istorijskim, antičkim arhitektonskim uzorima "neprimerenim za savremenu arhitekturu", kao i zbog "nazadnog" programa grupe MEČ kojim se njeni članovi suprotstavljaju dotadašnjoj praksi u Srbiji, Nastavni odbor Arhitektonskog fakulteta u Beogradu na čelu sa dekanom i Partijsko odeljenje SK na fakultetu tražili su da članovima grupe MEČ čak budu oduzete diplome, a njihov "slučaj" dospeo je i na stranice partijskog lista "Komunist" - objašnjava Maldini, kolumnista našeg lista, koji je čak i hapšen da bi u policiji objasnio "tajnu antidržavnu simboliku" svojih spomenika na Kosovu.

I njihova retrospektiva ima pomalo provokativan naslov "Doživi umetnost u prostoru nulte gravitacije", a otvoriće je Ljiljana Blagojević.

"Crvenim klinom probij bele" - Foto privatna arhiva

ZABRANjIVAN RAD

U to vreme, Musićeve i Ećimovićeve arhitektonske projekte objavili su najpoznatiji svetski arhitektonski časopisi, što ukazuje na visok položaj koji je u svetu zauzimala u Srbiji odbačena i žestoko kritikovana grupa MEČ - kaže Slobodan Maldini.