Dnevnik zabluda: Priznanja u arhitekturi

U GALERIJI “Atrijum” Biblioteke grada Beograda priređena je izložba Asocijacije srpskih arhitekata “Umetnost arhitekture”, na kojoj su učestvovali naši najznačajniji arhitekti - samostalni umetnici, članovi Asocijacije i ULUPUDS-a. Na izložbi je dodeljena nagrada “Milan Zloković”, nazvana po imenu čuvenog začetnika arhitekture modernizma u Srbiji, autorima: profesoru Petru Arsiću, Danilu Arsiću, Tanji Vrbnik Brkić i Ani Virijević za doprinos savremenoj srpskoj arhitekturi na projektu rekonstrukcije manastira Tvrdoš kod Trebinja, u BiH. Nagrada ovog najstarijeg srpskog reprezentativnog udruženja retko je kredibilno priznanje koje se dodeljuje u klimi opšteg sunovrata vrednosti u našoj arhitekturi. Jer, brojne degradirane nagrade uručuju se arhitektima za prosečna dostignuća u razvoju struke, dok pojedine velikane profesionalna priznanja često zaobiđu ili im stignu prekasno.

Kada je 2013. dodeljena Velika nagrada arhitekture Udruženja arhitekata Srbije ostarelom, zaboravljenom i nepravedno zapostavljenom profesoru arhitekti Branislavu Milenkoviću (rođ. 1926), prilikom uručenja nagrade ovaj tada osamdesetsedmogodišnjak održao je prisutnima nezaboravnu lekciju. U ironičnom tonu, zahvalio je na “životnom priznanju” i rekao da mu ono veoma znači jer je vetar koji duva u leđa i pomaže mu da još više i bolje radi! Na još nespretniji način iz zaborava je “izvučen” devedesetogodišnji bard srpske arhitekture Mihajlo Mitrović (rođ. 1922), kada je 2012. predložen za kandidata, da bi odmah zatim bio odbijen njegov prijem u dopisnog člana SANU. Na istoj izbornoj skupštini Mihajlov 26 godina mlađi kolega Branislav Mitrović (rođ. 1948) izabran je za redovnog člana.

PROČITAJTE JOŠ: Dnevnik zabluda: „Prijateljstvo” i arhitektura

Zbog ovakvih primera, nije čudo što su mnoga priznanja na planu arhitekture danas dovedena do apsurda. Nagrada “Ranko Radović”, osnovana da afirmiše kritičko-teorijsku misao u arhitekturi, nosi ime po mnogima kontroverznog arhitekte. Poznati ministar u vladi Mila Đukanovića, Radović je karijeru počeo na beogradskom Arhitektonskom fakultetu, koji je napustio početkom devedesetih godina zbog odlaska u inostranstvo. Po povrtaku u Beograd, nezadovoljan što ga mesto za katedrom na fakultetu nije sačekalo, prelazi u Novi Sad. Tu osniva Departman za arhitekturu na Fakultetu tehničkih nauka, instituciju krajnje upitnog akademskog nivoa, zato što su u njoj preko noći doskorašnji neiskusni studenti na sumnjiv i ekspresan način proizvođeni u doktore nauka i univerzitetske profesore.

Mnogima smeta što Salon arhitekture, nekada najprestižniju izložbu savremene arhitekture u Srbiji, umesto arhitekte, danas vodi istoričarka umetnosti. Niz godina Salonom autorski rukovodi Ljiljana Miletić Abramović, direktorka Muzeja primenjene umetnosti, a priznanja ove nekada najpoznatije manifestacije arhitekata danas nemaju ni delić svog negdašnjeg sjaja.