Doktorat zaživeo u stripu

SASVIM jedinstveno izdanje kojim je Centar za promociju nauke iskazao (i ostvario) ambiciju da svoju izdavačku delatnost podigne na viši nivo - "Odravnjivanje" Nika Suzenisa je inovativna, po svemu izuzetna knjiga. Po sebi presedan, kao prvi dosad odbranjeni (i objavljeni) doktorat u formi stripa, "Odravnjivanje" kao "dva u jedan" izdanje izuzetan je poduhvat, autorski podvig i u slici i u reči. Vizuelna atraktivnost i nesporni crtački dometi Suzenisa kao etabliranog strip autora, naime, nimalo ne idu nauštrb naučne vrednosti štiva sadržanog u "oblačićima" - naprotiv.

Autor nas "vozi" kroz celokupno dostignuće ljudskog roda, dotičući se filozofije, istorije, psihologije, anatomije bez trunke elitizma, i sam "putujući" od početnog pesimizma do optimizma u završnici - koja i sama stremi oslobađanju granica, te samo pokazuje put, bez pretenzija za pružanjem (ili nalaženjem) konačnih odgovora.

- "Odravnjivanje" je pobuna protiv primata reči nad slikama u tradiciji zapadne misli; Suzenis koristi modernu formu stripa, jedinstvenu po kombinovanju vizuelnog i tekstualnog pristupa, kako bi pokazao da su slika i reč nezamenljivi partneri u kreiranju i prenošenju značenja - zaključeno je u Harvard University Press, gde je prvi odbranjeni doktorat u formi stripa i objavljen, aprila prošle godine. Godinu dana ranije, 2014, Nik Suzenis je svoju disertaciju naslovljenu takođe kao "Odravnjivanje" (Unflattening) odbranio na Učiteljskoj školi Univerziteta Kolumbija u Njujorku.

Ovo neobično delo istovremeno pruža i jedan univerzalni kritički osvrt na obrazovne sisteme (koji nas mahom formatiraju u jednodimenzionalne ličnosti, usađujući nam određene, ograničene obrasce mišljenja), i predstavlja poziv da budemo otvoreni i radoznali. Upravo su taj podsticaj na radoznalost, na promišljanje i preispitivanje svega, na učenje kao aktivan proces, označili kao lajtmotiv ove knjige ljudi okupljeni oko njenog srpskog izdanja: urednik ovog izdanja "Odravnjivanja" i rukovodilac Grupe za izdavaštvo CPN Ivan Umeljić, kao i prevoditeljka stripa na srpski jezik Marija Novaković, i recenzent Nevena Buđevac.

Koncept "ravnosti" i mogućnosti njenog uklanjanja, izlaska iz ograničene percepcije markuzeovskog jednodimenzionalnog čoveka oličenog u istom takvom, "uravnjenom" umu - polazna su tačka Suzenisovog obimnog rada, koji prevazilazi granice konkretnih naučnih disciplina.

PRESTIŽNA PRIZNANjA

MEĐU priznanjima kojima je ovenčano "Odravnjivanje" je i prestižna nagrada Američke asocijacije izdavača za vrhunski akademski rad, i to u dve kategorije - za najbolje izdanje u okviru studija medija i kulture, kao i za najbolje izdanje u humanističkim naukama uopšte, gde strip nikada ranije nije bio ni nominovan. Dobio je i Lynd Ward nagradu Državnog univerziteta u Pensilvaniji za najbolju grafičku novelu, a bio je i nominovan u kategoriji najboljeg akademskog rada 2016. za jednu od najprestižnijih nagrada u svetu stripa, Eisner Award koja se dodeljuje svake godine na velikom sajmu stripa u San Dijegu u Kaliforniji.