Jevreji u ruskoj kulturi

MOSKVA - OD STALNOG DOPISNIKA

JEDAN od najpoznatijih ruskih TV novinara Leonid Parfjonov (56) napravio je vrlo zanimljiv dokumentarni film "Ruski Jevreji", koji je počeo da se prikazuje u bioskopima. U filmu je pokazana istorija Jevreja u Rusiji od 11. veka do revolucije 1917, a drugi i treći nastavak će biti gotovi do zime. Parfjonov je i narator u filmu, a režiser je Sergej Nurmamed.

Prvi film o ruskim Jevrejima završava 1917. i autor ga naziva "periodom carskog antisemitizma", drugi obrađuje period od 1918. do 1948. a treći od 1948. do 1990. kada su se Jevreji masovno isljeljavali iz SSSR-a.

- Mene su zanimali Jevreji koji su pisali na ruskom i ostavili ozbiljnu literaturu - Mandeljštam, Brodski i Pasternak koji su klasici ruske poezije. U vreme sovjetske vlasti u posleratnom periodu se mešalo jevrejstvo sa disidenstvom. Tako je ministarka kulture Furceva ubrajala među Jevreje i čuvenog režisera "Taganjke" Jurija Petroviča Ljubimova, mada on to nije bio - objašnjava Parfjonov. - Mnogi ruski muzičari su bili Jevreji: David Ojstrah, Liza Giljels, Miša Fihtengoljc, Busa Goljštejn...

Kad se zahuktaju ostrašćeni ruski antikomunisti i nedovoljno obrazovani nacionalisti oni uglavnom za sva zla okrivljuju Jevreje zaboravljajući da oni sami ne bi mogli da dignu revoluciju. I tu delikatnu temu ne zaobilazi Parfjonov.

- Komunizam u Rusiji su uveli Rusi i Jevreji. I prvom kongresu Ruske socijaldemokratske Radničke partije od osam delegata pet su bili Jevreji. Na prvim antisovjetskim demonstracijama na Crvenom trgu od sedam demonstranata četvoro su bili Jevreji. I u sovjetskoj i antisovjetskoj politici Jevreji su davali doprinos. Bez njih ruski komunizam i disidentsvo ne bi bilo tako plameni. Bili su blistavi fizičari, filmadžije, kompozitori, pesnici ali i crveni propagandisti - objašnjava Parfjonov.

GDE SU DANAS?

Posle premijere filma mnogi novinari su pitali Parfjonova postoji li danas jevrejsko pitanje u Rusiji?

- Mnogi su se iselili iz Rusije, a podosta ih se asimiliralo. Oni danas nemaju značajnijeg prisustva u ruskom životu. Kao što postoje antiamerički ili antiruski raspoloženi ljudi tako postoje i antisemiti.