Dve godine od smrti Milorada Pavića

PRE dve godine, na današnji dan, preminuo velikan naše književnosti Milorad Pavić. Za to vreme u mnogim zemljama objavljeno je više od 20 novih ili obnovljenih prevoda njegovih knjiga i održano nekoliko pozorišnih predstava.

U Rusiji, gde je godinama jedan od najčitanijih pisaca, izašli su romani “Predeo slikan čajem”, “Unutrašnja strana vetra”, “Poslednja ljubav u Carigradu”, “Kutija za pisanje”, “Zvezdani plašt” i “Drugo telo”, kao i knjiga pripovedaka “Raznobojne oči”. U okviru Kindl elektronskih izdanja, u Americi su se na amazon.com pojavili “Unikat”, “Plava sveska” i “Drugo telo”, a očekuje se i skori izlazak multimedijalnog izdanja “Hazarskog rečnika”, koji će tako biti dostupan čitaocima širom sveta u digitalnoj formi.

Slovačka izdavačka kuća “Slovart” štampala je “Predeo” i “Veštački mladež”, na grčkom je izašla zbirka priča “Dve lepeze iz Galete”, a u Litvaniji “Hazarski rečnik”, koji je objavljen i u Azerbejdžanu, kao jubilarno izdanje, sa slikom spomenika Paviću na Tašmajdanskom parku - dar ove zemlje.

I Česi su pustili “Hazare”, ali samo kao ženski primerak, dok se muški može nabaviti samo preko Interneta. Najslavnije Pavićevo delo obnovljeno je u Turskoj, gde je štampano kao zajednički muški i ženski primerak sa autorovim predgovorom, a u Indoneziji je pojava ovog romana bila propraćena burnom književno-piraterijskom pričom. “Hazarski rečnik” izašao je i u Tbilisiju, u Gruziji, u kojoj je objavljena i “Unutrašnja strana vetra”.

Ističući da je u Srbiji situacija sa Pavićevim knjigama sasvim drugačija, Jasmina Mihajlović, supruga velikog pisca, za “Novosti”, kaže:

- Kuriozitet je da je spomenik u Beogradu otkriven pre nego što je bila okončana ostavinska rasprava koja je u redovnom sudskom postupku trajala godinu i po dana. Zbog toga još nema obnovljenih izdanja Pavićevih knjiga na maternjem jeziku. Izuzetak su osmo dvojezično izdanje “Kratke istorije Beograda”, kod “Derete”, i Pavićev prevod Puškinovog “Evgenija Onjegina”, kod čačanske “Pčelice”.

Uskoro se, objašnjava Mihajlovićeva, očekuje velika promocija šest knjiga u izdanju Zavoda za udžbenike. Reč je o romanima “Hazarski rečnik”, “Drugo telo” i “Unutrašnja strana vetra” na srpskom i engleskom, u luksuznom, tvrdom i mekom, džepnom povezu. “Paideia” je objavila “Mali noćni roman”, a kod “Platoa” bi trebalo da izađu zbirke priča “Gvozdena zavesa”, “Izvrnuta rukavica”, kao i roman “Predeo” na srpskom i engleskom jeziku. Crnogorski izdavač “Nova knjiga” obnoviće latiničnu verziju “Hazarskog rečnika” kao džepno izdanje.

Slična situacija je i sa Pavićevim posthumnim pozorišnim životom, navodi sagovornica i ističe nekoliko primera: - Tokom prošle i ove godine u Moskvi je u formi mjuzikla izvedena drama “Krevet za troje”, teatar Mik iz Bukurešta dramatizovao je “Zvezdani plašt”, dok je sarajevski reditelj Gradimir Gojer u Prijedoru postavio predstavu “Petkutin i Kalina”, zasnovan na dramatizaciji celokupnog Pavićevog dela. Na Sveruskom festivalu nauke u Moskvi izveden je i veoma atraktivan multimedijalni projekat “Hazarski rečnik - uživo”, u kojem su bili uključeni elementi arhitekture, pozorišta, filma, kompjuterskih igara...