BEOGRADSKE PRIČE: Fama o starim Beograđanima

Postoje ljudi u ovom gradu koji svoju "superiornost" u odnosu na druge neretko vole da pokažu pozivajući se na činjenicu da su njihovi preci rodom i poreklom iz Beograda. Sebe zovu "starim Beograđanima". Najčešće to nije zlonamerno, već se, prosto, pozivaju na tradiciju življenja u glavnom gradu koju su nasledili od predaka. Dabome, to podrazumeva i određene manire, sofisticiranost i gajenje dostojanstvenih, urbanih navika.

Međutim, kada malo dublje "zaronimo" u burnu istoriju ovog grada, onda ćemo takve, "prave", "stare Beograđane" pronaći malo teže. Razlog je u tome što je mnogo puta nemilice pustošen, a njegovo stanovništvo je užasno postradalo u raznim pogromima. U vreme otomanske vlasti ovo je bila omalena varoš u kojoj se živelo teško i uz ogroman pritisak. Nije "preteklo" mnogo onih čiji naslednici danas žive u ovom gradu.

Procene govore da je u vreme Prvog srpskog ustanka u gradu živelo nešto više od 3.000 "srpskih duša". Prvi ozbiljan popis posle Drugog srpskog ustanka, iz 1834. godine govorio kako Beograd ima 7033. stanovnika. Iako su većinu činili Srbi, značajan broj odnosio se i na Cincare, Jevreje, Grke i druge nacije koje su živele u gradu.

Pročitajte još - Grad je lepši, al' je izgubio i šmek i duh!

Dakle, nije baš mnogo onih koji danas žive u glavnom gradu, a da im je poreklo iz tog omalenog broja stanovnika. Beograd je uvek bio grad u koji se doseljavao značajan broj ljudi tražeći rešenja za pitanje životne egzistencije.

Čak jedan podatak unosi poseban "začin" u ovu priču. U vreme kada Otomanska imperija sa Sulejmanom Veličanstvenim zaposeda Beograd i konačno ga osvaja 1521. godine, dešava se još jedna očekivana pojava. Naime, nekoliko godina pre toga srpska Mitropolija se već seli u Krušedol na Fruškoj gori, svesna najezde koja preti našem narodu. Stare priče govore i da je jedan deo stanovništva, onaj bolje informisan, već bio svestan turskog nadiranja na ovaj prostor.

Sasvim prirodno, odlučili su da napuste Beograd i u strahu od dolaska Turaka otišli su dublje na teritoriju tadašnje Ugarske. Najveći broj takvih, izbeglih porodica naselio se u okolini tadašnje tvrđave na današnjem Petrovaradinu. Taj prostor zvao se Varadinski šanac. Naselje u tom delu pre toga su često zvali i Racka varoš, po Srbima koje su zvali i Racima. Potom se iznedrio i Novi Sad.

Pročitajte još - Beogradske priče: Rađanje jednog šetališta

Pa ostaje čudno pitanje da li stare Beograđane, ili makar neke od njihovih naslednika danas treba tražiti u - Novom Sadu?

MUŠKARCI I ŽENE

U veoma preciznom istraživačkom radu istoričar Đorđe Mamula iznosi podatke vezane za početak 20. veka koji su za današnje stanovnike bezmalo zaprepašćujući. Tako je u Beogradu bilo više muškaraca nego žena. On kaže da je 1900. godine bilo 40.302 muškarca prema 29.467 žena.

Ova pojava se objašnjavala većim prilivom muške radne snage u grad, kao i stravičnom smrtnošću žena, naročito prilikom porođaja.