Beogradske priče: Monogram kneza Mihaila

Naredne godine biće punih vek i po kako je jedan od najprosvećenijih srpskih vladara napustio svet. Knez Mihailo Obrenović je ubijen u atentatu u Košutnjaku, dabome, od srpske ruke. To se dogodilo samo jednu godinu pošto su mu predati ključevi grada, a Turci su konačno napustili srpsku prestonicu.

Jedna posebna knjiga iz kneževe lične biblioteke danas se čuva u specijalnoj komori u Muzeju grada Beograda. Velika je čast za čitaoca kad ima pred sobom monogram utisnut u korice koji je jasno davao do znanja da je knjiga lično vlasništvo kneza.

- "Istorija Ugarske 889-1842" štampana je u Lajpcigu 1843. godine - kaže viši kustos Muzeja grada Vladimir Tomić. - U to vreme Lajpcig je bio jedan od glavnih izdavačkih centara Evrope. Treba imati u vidu da je knez bio oženjen groficom Julijom Hunjadi iz porodice ugarskih grofova Hunjadi de Kethelji.

Ovom prilikom smo odabrali još nekoliko knjiga koje svojom starošću, ali i velikim kvalitetom štampe vraćaju čitaoca u doba pre više od dva veka.

U Odseku za istoriju Beograda od 1521. do 1918. godine čuvaju i "Epitom ili kratkaja skazanija svjaštenago hrama" čiji je autor Dionisije Jovanović, a koji je prepisao Vikentije Popović. Važno je i to da je Jovanović bio episkop budimski.

- Precizno je zapisano da je ova rukopisna knjiga nastala 7. decembra 1741. godine - kaže Tomić. - Epitom je bio najviše prepisivana srpska knjiga u 18. veku, prva liturgika (nauka o bogosluženju) kod Srba, koji je odmah stekao neočekivanu popularnost i čitao se u mnogobrojnim prepisima, sve dok nije bio štampan u Veneciji 1767. godine.

Knežev pečat, foto Z.Jovanović

Još jedna knjiga koju smo izabrali za ovu priču štampana je 1791. godine u Beču kod Jozefa Kurcbeka, koji je odlukom carice Marije Terezije dobio privilegiju za štampanje srpskih ćiriličkih knjiga. To je spev "Boj zmaja sa orlovi".

- Autor je Jovan Rajić - dodaje Tomić. - Bio je to prvi ep u srpskoj književnosti, alegorično-istorijski spev, o ratu "dva orla, austrijskog i ruskog, protiv zmaja turskog", odnosno ratu Austrije i Rusije protiv Turske (1788-1791). Zanimljivost je da je Rajić pisao dosta čistim narodnim jezikom, očigledno u želji da dopre do što više čitalaca.

"Boj zmaja sa orlovi"

Rajić je ušao u istoriju kao tvorac prve sistematske istorije našeg naroda koju je priredio u kapitalnom delu "Istorija raznih slovenskih narodov, najpače Bolgar, Horvatov i Serbov", u četiri toma štampane u Beču, 1794. i 1795. godine, u izdanju Stefana Novakovića.

"Boj zmaja sa orlovi"

NAJSTARIJA KNjIGA

"Beogradsko četvorojevanđelje", koje se čuva u Muzeju grada Beograda najstarija je knjiga u našem gradu odštampana još 1522. godine.

"Beogradske priče" su već pisale o tom delu, ali je svako pominjanje tako značajnog eksponata ovog muzeja važno, budući bi nam na njemu pozavideli mnogi gradovi Evrope.