Beogradske priče: Zdanja stasalog evropskog grada

TRI stare fotografije obeležavaju tri centralna mesta u kojima se rađao Beograd koji je stasao za Evropu još sredinom 19. veka, i koji je u njoj zaslužio svoje važno mesto uporno bežeći s Orijenta.

Zdanja prve Skupštine, Vojne akademije, a potom i Vojne bolnice umnogome su odredile ondašnji grad. Prve dve, starije zgrade odavno više ne postoje, dok današnji krug Kliničko-bolničkog centra i dalje krasi prepoznatljiva kula koja je prvobitno napravljena kao centralni deo oko kojeg je okupljen sanitet Srpske vojske.

Parlament se do početka 20. veka nalazio u kući koja je bila na kraju današnje Ulice kraljice Natalije (bivša Narodnog fronta) i Kneza Miloša. Tu se potom nalazila palata, odnosno bioskop "Odeon". Prvobitno je planirano da se skupština relativno brzo preseli u današnje zdanje, na mestu nekadašnje Batal-džamije, ali su radovi bili neobično spori, da bi ih na kraju prekinuo i Prvi svetski rat.

Dakle, kuća koja je neko vreme imala ulogu srpskog parlamenta, bila je deo stare kasarne, a odavno je prekomandovana u prošlost.

Zdanje Skupštine kakvo danas poznajemo završeno je i osveštano tek uoči Drugog svetskog rata, 1936. godine, a legendaran je bio i gradski trač o proročanstvu izrečenom kralju Aleksandru Karađorđeviću, da će mu doći sudnji čas kada ovo zdanje konačno bude završeno. To je u varoši pronosilo glas da tobože i kralj lično koči izgradnju ove palate.

Drugi pogled koji smo bacili na zaboravljeni Beograd uočio je zdanje Vojne akademije u Ulici kneza Miloša. Po ideji Ilije Garašanina, knez Aleksandar Karađorđević ustanovljava Artiljerijsku školu 1850, da bi kasnije ona prerasla u Vojnu akademiju. Istina, još 1833. godine knez Miloš šalje u Rusiju prvih 30 mladića kako bi "izučili za oficire", a nedugo zatim se i u Srbiji otvara trogodišnja škola sa istom namerom.

Ova zgrada danas više ne postoji, ali postoje sećanja na nju i njenu važnost. Štaviše, stari zapisi, poput onog Koste Hristića, govore i o velikom poligonu za vežbanje konjice koji je dosezao naviše do Manježa, što i jeste francuska reč za konjičko vežbalište. Na mestu današnjeg parka bio je smešten konjički puk, a u blizini je i zdanje današnjeg SKC, koji je bio Oficirski klub.

Ozbiljno i solidno organizovano vojno zdravstvo utemeljeno je još 1844. godine, a zdanje koje poznaju mnogi Beograđani sazidano je 1909. godine. Tada je nosila ime Opšta vojna bolnica.

U ovom kompleksu dugo je bila Vojnomedicinska akademija, a danas je prepoznatljiva po tome što dominira starim delom kruga Klinično-bolničkog centra.