Goran Vesić: Delčev nije zadužio Srbiju

Odluka da sovjetski heroji i oslobodioci Beograda maršal Fjodor Ivanovič Tolbuhin i general Vladimir Ivanovič Ždanov ponovo dobiju ulice u centru Beograda ne znači samo ispravljanje istorijske nepravde. Ona predstavlja kraj vremena u kome kao društvo, zbog ideoloških ili političkih podela, nismo ukazivali poštovanje istorijskim ličnostima koje su zadužile naš narod.

Mi smo narod koji se s pravom ponosi svojom istorijom, koja ima važno mesto u našem nacionalnom identitetu, ali koji, nažalost, ne odaje na pravi način poštu svojim žrtavama, herojima i liderima.

Ni danas ne znamo imena svih srpskih žrtava u Jasenovcu ili u ratnim sukobima devedesetih. Osnivaču srpske države velikom županu Stefanu Nemanji podižemo spomenik na inicijativu premijera Vučića čak 817 godina posle smrti, a nemamo spomenik ni kralju Dragutinu, pod čijom vlašću je Beograd 1284. godine prvi put postao srpski. Nemamo ni spomenik kralju Petru Karađorđeviću, dok njegov sin kralj Aleksandar Karađorđević, koji je mučki ubijen 1934. godine u Marselju od strane ustaških terorista i ubica iz VMRO, nema ni spomenik ni ulicu u Beogradu?!

Kada je u pitanju novija istorija, čekali smo čak 70 godina da Beograd dobije ulice generala Peke Dapčevića i Koče Popovića, koji su komandovali partizanskom vojskom koja je zajedno s Crvenom armijom oslobodila Beograd od nacističke okupacije 1944. godine. Njihovi sovjetski saborci maršal Tolbuhin i general Ždanov imali su drugačiju sudbinu. Decenijama se Beograd ponosio njihovim ulicama, da bi im one iznenada bile oduzete, na našu sramotu. Oni koji su odlučili da Tolbuhin i Ždanov nisu dostojni da ih se Beograd seća, nekoliko godina kasnije, pre posete tadašnjeg ruskog predsednika Medvedeva, promenili su stav i doneli su odluku da ova dva heroja ponovo dobiju ulice, ali u Ripnju i na Lazarevačkom drumu na Čukarici. Takvom odlukom pokazali su nepoštovanje prema našoj istoriji i nezahvalnost ne samo prema sovjetskim herojima, nego i prema 940 pripadnika Crvene armije koji su dali živote oslobađajući Beograd.

Zato odluka da Tolbuhin i Ždanov ponovo dobiju ulice u centru Beograda na predlog ministra unutrašnjih poslova Nebojše Stefanovića, saopštena 9. maja na Dan pobede nad fašizmom, pokazuje da će naše društvo ubuduće imati pravilan odnos prema svojoj istoriji, kao i da će buduće generacije moći da se obrazuju na svetlim primerima naše istorije. Takav odnos našeg društva najbolji je odgovor na pokušaje revizije istorije i odgovor onima koji bi da one koji su sarađivali s nacistima proglase žrtvama ili čak herojima.

Beograd je kosmopolitski grad, prirodni centar regiona koji rado prima goste i prihvata one koji dolaze sa strane. Kako je praksa svuda u svetu, ulice i trgovi u Beogradu treba da nose imena samo onih ličnosti koje su zadužile naš grad i Srbiju. Poštujemo druge narode i njihova osećanja prema sopstvenoj istoriji i onima koji su zaslužni za razvoj njihovog društva, ali ulice svojih gradova treba da nazovu po svojim herojima. Da li je našu državu i narod više zadužio Fjodor Ivanovič Tolbuhin ili Fransis Makenzi, može biti predmet naučne i stručne debate zbog ogromnog doprinosa obojice. Međutim, raspravi između doprinosa Tolbuhina i Ždanova, na jednoj, i Goce Delčeva, na drugoj strani, apsolutno nema mesta. A ako bi merenje zasluga spustili na nivo Beograda, poređenje postaje besmisleno. Bez obzira na to koliko Delčev znači drugim narodima, jasno je da on ničim nije zadužio Srbiju, a pogotovo ne naš Beograd.

Znam da su građani Beograda umorni od promena naziva ulica, ali kao odgovorna gradska vlast osećamo se obaveznim da istorijske nepravde ispravimo. Ovom poslu prilazimo s velikom pažnjom, vagajući svaki predlog, trudeći se da donosimo odgovorne odluke i svesni da narod koji ne poštuje svoju istoriju ne može da ima budućnost. Sa otklonom od politike i ideologije, želimo da ispravimo greške onih koji su neodgovorno menjali nazive naših ulica, radeći to zarad sitnih političkih poena. Svesni smo da postoji veoma mnogo značajnih ljudi prema kojima imamo obavezu da im odamo počast, kao što je, recimo, veliki prijatelj srpskog naroda američki predsednik Tomas Vudro Vilson. Učinićemo to narednih godina, odajući dužno poštovanje onima koji su se večno uzidali u slobodu i život Beograda.