Beogradske priče: Dimnjaci moćne toplane

SVAKI grad ima svoje ključne tačke i zdanja prema kojima se njegovi stanovnici orijentišu. Neretko su to najviši soliteri i tornjevi, nekada trgovi ili saobraćajnice, a na Novom Beogradu svi znaju za dimnjake velike toplane.

Oni koji ne potiču iz ovog grada pogledom prema Toplani traže Buvljak ili put prema blokovima. Odnedavno i prilaz ka Mostu na Adi.

Tako je ovaj simbol novijeg dela grada u stvari svima poznat, ali niko ne obraća mnogo pažnje na tu građevinu, osim ako je zbog nečega u zimskoj sezoni uskraćen za grejanje.

Toplana je nastala još 1965. godine, a kao pogonsko gorivo koristi gas i mazut. Stručnjaci "Beogradskih elektrana" će sa ponosom istaći čak i da je, prema instalisanoj snazi, toplana "Novi Beograd" najveća pojedinačna toplana u Evropi.

Stari snimci, kao i oni noviji, koje je sačinio fotograf "Novosti" Predrag Mitić, odvešće nas u doba nastanka ove građevine.

Svud okolo bio je pesak na kojem je tek trebalo "da se rodi" Novi Beograd.

Toplana je unekoliko prednjačila, kao "orijentir" za buduće višespratnice, ali i kao mesto gde se nalazi energetsko jezgro Novog Beograda.

U vreme kada su nastajali ovi snimci, toplana se nalazila na samom obodu novog dela grada. Početkom sedamdesetih izniču blokovi 23 i 28, koji su joj se tada nalazili u neposrednom komšiluku, kao i Železnička stanica Novi Beograd, ispod koje će, znatno kasnije, proći tramvajska pruga.

Kada su, prvo, nad toplanom nikla tri dimnjaka iste visine, krenula je i izgradnja Ulice Jurija Gagarina, koja je vodila nekud daleko, među blokove 45, 70, kao i 61, 62, 63 i 64, koji su tadašnjim Beograđanima izgledali izuzetno udaljeno od centra grada.

Danas celu ovu oblast doživljavaju znatno drugačije, a dimnjaci su im, otprilike, na pola puta do srca Beograda.