Sjaj zvezde petokrake

NA savetovanju u Stolicama učestvovali su: članovi Politbiroa CK KPJ Josip Broz Tito, Aleksandar Ranković, Ivan Milutinović i Ivo Lola Ribar, zatim predstavnici Glavnog štaba Srbije: Sreten Žujović, Filip-Fića Kljajić i Rodoljub Čolaković; Glavnog štaba Bosne i Hercegovine: Svetozar Vukmanović - Tempo i Slobodan Princip - Seljo; Glavnog štaba Hrvatske: Rade Končar i Vlado Popović; Glavnog štaba Slovenije: Franc Leskošek i Miha Marinko, zatim Miloš Minić, instruktor Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, kao i komandanti najbližih partizanskih odreda: Koča Popović, Zdravko Jovanović, Dragojlo Dudić (zamenik) i Nebojša Jerković. Edvard Kardelj je, zbog teškoća u putu, stigao u Stolice po završetku Savetovanja.

Na ovom prvom vojno-političkom savetovanju predstavnika štabova i komandanata narodnooslobodilačkih i partizanskih odreda Jugoslavije zaključeno je: da Glavni štab partizanskih odreda Jugoslavije dobije naziv Vrhovni štab, a štabovi pokrajina da se zovu glavni štabovi Srbije, Hrvatske, Slovenije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore; da osnovna vojna formacija bude odred, čija veličina zavisi od mesnih uslova, a deli se na bataljone i čete; na čelu odreda je štab u sastavu: komandant, politički komesar i zamenik komandanta; kao amblem partizanskih odreda određuje se nacionalna zastava dotične nacije sa crvenom petokrakom zvezdom na njenoj sredini; ovakvu oznaku obavezno treba da nose svi borci partizanskih odreda na svojim kapama; da se borci - partizani, pozdravljaju antifašističkim pozdravom - stisnutom pesnicom na slepoočnici, da svaki borac prilikom stupanja u odred mora da položi partizanku zakletvu (ranije dostavljen tekst svim odredima):

- da se postepeno pređe na čvrste vojničke formacije; da se proširi baza ustanka stvaranjem narodnooslobodilačkih odbora i jačanjem Narodnog fronta oslobođenja.

- da se još jednom pokuša da se dođe do sporazuma sa Dražom Mihailovićem za zajedničku borbu protiv okupatora.

Takođe, sačinjen je plan stvaranja novih slobodnih teritorija i vođenja vojnih operacija.

U vreme održavanja Savetovanja, na Stolicama je počela da radi i „Prva narodnooslobodilačka partizanska radio-stanica“ (tako je nazvao Tito), koja je - kao prva radio-stanica jednog oslobodilačkog pokreta u porobljenoj Evropi - imala značajnu ulogu u obaveštavanju građana, posebno boraca o stanju na frontovima i o borbama partizanskih snaga.

Tokom Savetovanja na Stolicama Nebojša Jerković, komandant Mačvanskog partizanskog odreda, obavestio je Tita i Glavni odnosno Vrhovni štab da su u Mačvi i drugim ravničarskim krajevima u Podrinju toga izuzetno rodnog leta ovršene velike količine pšenice i drugih žitarica i da bi, bila velika šteta da ih otme okupator. Odmah je izdata naredba da partizanski štabovi i narodnooslobodilački odbori organizuju sakupljanje pšenice i ostalih životnih namirnica i da se sve skupljene količine, kao i one iz partizanskih magacina, konjskim i volovskim zapregama evakuišu u brdske predele Rađevine i valjevskog kraja i dalje ka Užicu.

Krajem septembra 1941. godine, danju i noću, išle su iz Mačve, Posavine i Pocerine duge kolone natovarenih kola (volovskih i konjskih), neravnim, makadamskim putevima, žureći da što pre stignu do odredišta - oko Krupnja, Pecke i dalje prema Užicu, udaljenih i sto i više kilometara - da brzo istovare žito i još brže se vrate u svoja sela, pre početka neprijateljske ofanzive.

Škripu šinskih točkova, riku goveda i blejanje ovaca nadjačavali su uzvici i pesme vozara, među kojima se čula i ona, tada kao narodna, prosto i jednostavno sročena i komponovana:

Sa visova poručuje Tito,

ne daj Mačvo fašistima žito.

Ili malo drugačije:

Iz Stolica naređuje Tito

šalji, Mačvo, u planine žito.

Oj Mačvani, hvala vam za žito priznanje vam ostavio Tito.

Ova uspešno izvedena akcija bila je, takođe, izraz privrženosti naroda oslobodilačkom pokretu.

„... To naše naređenje je bilo tako bukvalno sprovođeno da sam se ja prosto iznenadio i pitao se: kakav je to narod, kakav je to seljak!“ - govorio je Tito.

Pošto su Krupanj, sa Stolicama, a i šire područje sve češće nadletali nemački izviđački avioni, odlučeno je da se Vrhovni štab, sa Titom na čelu, povuče iz Stolica i skloni na manje upadljiv i teže pristupačan teren. Za to je odabrano selo Tovisavac i u njemu kuća imućnijeg (u odnosu na ostale) seljaka Rajka Vujkovca.

Vujkovac je svojim izuzetnim i važnim gostima dao na raspolaganje tri prostorije svoje velike kuće (dve je zadržao za svoju porodicu). Radio-stanica je instalirana u kući zemljoradnika Bogoljuba Vujkovića.

Kraj